Jak ćwiczyć pamięć u dzieci?

Pamięć u kilkulatków

Umysł dziecka, które jest na etapie zdobywania wiedzy o otaczającym go świecie, jest szczególnie otwarty na przyswajanie nowych informacji. Jest tak, ponieważ dzieci mają bardzo dobrze rozwiniętą tzw. pamięć mimowolną. Na skutek tego są w stanie zapamiętać dużą ilość treści (np. piosenki) bez jej zrozumienia. Wraz z dorastaniem i osiągnięciem wieku przedszkolnego, u dzieci pojawia się pamięć dowolna. Zaczyna ona dominować nad pamięcią mimowolną. W umyśle dziecka rozwija się logiczne myślenie oraz gotowość do stosowania technik ułatwiających zapamiętywanie, oraz przechowywanie poznanych informacji. To właśnie ten moment jest najlepszy do rozwijania pamięci dziecka.

Zdolność skupienia uwagi, koncentracji, a także zapamiętywania można wyćwiczyć przy pomocy regularnych ćwiczeń. Mózg kilkulatków jest wyjątkowo plastyczny, dlatego warto wykorzystać to do ćwiczenia pamięci. Pamiętaj, by trening i ćwiczenia były naturalne włączone w codzienną rozrywkę wnuka i nie stały się przykrym obowiązkiem, które będzie działać zniechęcająco.

Problemy z pamięcią i koncentracją u dzieci

Coraz częściej zdarza się, że dzieci przejawiają problemy z pamięcią, których mieć nie powinny. Dlaczego dzieje się tak, że umysł dziecka, który w teorii powinien być chłonny i otwarty na nowe informacje, ma z tym problemy? Prawdopodobnie odpowiada za to brak koncentracji i skupienia uwagi.

Aby coś zapamiętać, należy to zauważyć, dostrzec i się na tym skupić. Jeśli słuchasz piosenki w radiu i nie zwracasz na nią uwagi, raczej nie będziesz pamiętać jej tekstu. Jeśli natomiast wpadnie Ci w ucho refren pewnego utworu i będziesz zwracać uwagę na każde pojawienie się go w radiu, bardzo szybko opanujesz tekst. Podobnie jest z pamięcią dzieci.

Koncentracja opiera się o świadome i dłuższe kierowanie uwagi na określone zadanie, czynność lub przedmiot. Dopiero kiedy dziecko skupi się na wybranym zagadnieniu, jest w stanie go zapamiętać. Koncentracja u dzieci jest krótkotrwała i selektywna. Kilkulatki interesują się tylko wybranymi rzeczami, a ich uwaga utrzymywana jest na nich stosunkowo krótko.

Jak rozwijać pamięć u dzieci?

Aby ćwiczyć u wnuka koncentrację, zwracaj uwagę na to, czym się interesuje. Pamiętaj, by każde zadanie mające na celu rozwój zdolności poznawczych, było dobrane do wieku i temperamentu dziecka. Jeśli wnuk lubi ruch i wszędzie go pełno, koncentracji powinieneś uczyć go poprzez aktywną zabawę. Zwróć uwagę na to, by aktywności rozwijające umysł kilkulatków opierały się o ciekawe, angażujące zajęcia.

Śpiewajcie wspólnie piosenki

Dziecko od najmłodszych lat ma dostęp do piosenek i muzyki. Wykorzystaj to w ćwiczeniu pamięci. Zobacz, jakie utworu są szczególnie lubiane przez wnuka i wspólnie śpiewajcie je w wolnych chwilach. Gotując, ubierając się oraz biorąc kąpiel, można śpiewać ulubione piosenki, które nie tylko ćwiczą pamięć dziecka, ale również wpływają na dobry humor i Wasze samopoczucie. Jeśli dziecko wykazuje zdolności muzyczne, dobrym pomysłem jest także rozpoczęcie nauki gry na instrumencie. Na początku mogą być to nawet cymbałki. Wykonanie na nich „Wlazł kotek na płotek” na pewno nie sprawi dziecku trudności, a znacząco wpłynie na umiejętność zapamiętywania.

Gra w memory

Bardzo popularna i lubiana gra przez dzieci. W memory można grać już z dwulatkiem. Zabawa polega na tym, by na zmianę odkrywać poszczególne obrazki i łączyć je w pary. Gra w memory jest bardzo dobrym ćwiczeniem na pamięć, które jednocześnie przyjmuje wyjątkowo przyjemną formę. W każdej księgarni i hipermarkecie możesz wybierać spośród wielu propozycji gier memory, które możesz dostosować do wieku i zainteresowań dziecka. Znajdziesz tam motywy takie jak: „Psi patrol”, księżniczki, „Auta”, zwierzątka, Barbie, dinozaury i wiele, wiele innych.

Rozwijaj zdolność kojarzenia

Umiejętność kojarzenia i łączenia ze sobą różnych informacji jest bardzo przydatna w rozwijaniu pamięci. Pomaga w sytuacjach, kiedy człowiek nie może przypomnieć sobie informacji, jakiej obecnie potrzebuje. Aby ćwiczyć umiejętność kojarzenia, możesz wnukowi czytać zagadki oraz grać w gry, które polegają na szukaniu wspólnych elementów.

Do takich zabaw należy wskazywanie przedmiotów, które nie pasują do pozostałych. Można w to zagrać w każdej chwili, nawet w trakcie gotowania obiadu. Dla przykładu: wymień wnukowi „dąb, brzoza, świerk, malina” - wszystkie są roślinami, ale tylko malina jest krzewem, a nie drzewem. Tego rodzaju ćwiczenia bardzo dobrze sprawdzają się u dzieci w każdym wieku, bo bardzo łatwo można je dostosować pod względem poziomu trudności.

Ćwicz pamięć w czasie codziennej zabawy

Dzieci najszybciej zapamiętują rzeczy ciekawe. Każda okazja jest dobra, by dziecko uczyło się zapamiętywania określonych nazw lub informacji. Kiedy przeglądacie książeczkę ze zwierzętami, zachęcaj dziecko do powtarzania wybranych nazw gatunków. Po pewnym czasie zobaczysz, że wnuk będzie dokładnie wiedział, w którym miejscu w książeczce znajdują się wszystkie zwierzątka. Później warto wybrać się do ZOO, by mógł znane gatunki zobaczyć na żywo. Na pewno ta wycieczka będzie dla niego bardzo radosnym przeżyciem.

Grajcie w gry planszowe

Gry dla dzieci rozwijają wiele zdolności poznawczych. W wolnych chwilach, zamiast włączać wnukowi bajki i filmy, warto wspólnie usiąść do gier planszowych. Nawet takie podstawowe, typu warcaby, czy chińczyk, bardzo rozwijają pamięć i koncentrację dziecka. Ponadto, współcześnie na rynku dostępnych jest wiele ciekawych pozycji, nawiązujących do znanych postaci. Wpływają na wyobraźnię i mogą być źródłem znacznie lepszej rozrywki niż oglądanie bajek w telewizji.

Zadbaj o odpowiednią dawkę ruchu

W rozwoju dziecka niewątpliwie duże znaczenie odgrywa aktywność fizyczna. Nawet jeśli wnuk całe dnie spędza na czytaniu książek, czy rozwijających umysł zajęciach, brak ruchu na pewno prędzej, czy później odbije się na jego zdrowiu. Zachęcaj wnuka do wspólnych spacerów i aktywności na zewnątrz. Jazda na rowerze lub deskorolce pozwolą wnukowi odpocząć od myślenia i odświeżyć umysł.

Dbaj o spokojny sen i wypoczynek

Podstawą w przyswajaniu nowych umiejętności jest świeży, wypoczęty umysł. Kluczowy w rozwoju dziecka jest zatem niezakłócony sen, który pozwala zregenerować się po dniu pełnym wrażeń. Sen pełni bardzo ważną rolę w prawidłowym rozwoju dzieci i ma nieoceniony wpływ na zdolności zapamiętywania. Jeśli na co dzień zajmujesz się wnukiem lub dziecko spędza u Ciebie wakacje, dbaj o to, by chodził spać i budził się o regularnych porach. Niech jego pokój znajduje się w cichym miejscu, tak, by nic nie zakłócało snu dziecka.

Zadbaj o właściwą dietę

Dieta ma bardzo duże znaczenie w funkcjonowaniu całego organizmu, w tym również pracy mózgu. Aby zapewnić dziecku jak najlepsze warunki do nauki, dbaj o to, by w jego diecie pojawiało się dużo orzechów i jajek. Orzechy są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Ponadto, są bogate w witaminy z grupy B, które wspomagają pracę mózgu. Ważny składnik obecny w orzechach to także magnez, odpowiadający za pamięć i koncentrację. Na pamięć ma wpływ również lecytyna, której duże ilości można znaleźć w żółtku jaja. Kolejnym składnikiem, który powinien znaleźć się w diecie wnuka, są kwasy omega-3. Udowodniono, że mają wpływ na pracę mózgu, a ich niedobór może skutkować problemami ze skupieniem uwagi.

Czytajcie książki

Jak najczęściej czytaj dziecku książki, zaczynając już od najwcześniejszych lat. Bajka czytana przed snem powinna stać się Waszą tradycją. Historia, która pojawia się w głowie dziecka, rozwija jego wyobraźnię oraz sprawia, że wnuk zapamiętuje słyszaną opowieść. Wspólne czytanie nie tylko rozwija umysł dziecka, ale również bardzo korzystnie wpływa na więź występującą między Wami.

Ucz wnuka wierszyków i rymowanek

Dzieci uwielbiają uczyć się krótkich, rymowanych tekstów. Wykorzystaj to i często wpajaj wnukowi nowe rymowanki. Sięgnij po sprawdzone utwory Jana Brzechwy oraz Juliana Tuwima. Mimo upływu lat wiersze są nadal dla dzieci interesujące i są chętnie przez nie powtarzane. Nauka ciekawych, śmiesznych rymowanek czy zagadek i łamigłówek jest dla dzieci łatwa, dlatego ćwiczenie pamięci jest wyjątkowo skuteczne.

Zabawa kubeczkami

Bardzo popularna zabawa, która uczy nie tylko zdolności zapamiętywania, ale również koncentracji. Trzy kubeczki odwróć do góry dnem. Pod jednym z nich schowaj (przed oczami dziecka) mały przedmiot. Zamieniaj kubeczki miejscami kilkukrotnie. Zadaniem wnuka jest odgadnięcie, pod którym kubeczkiem znajduje się schowany przedmiot. Śledzenie kubeczka, pod którym schowany jest przedmiot, wymaga od dziecka wyjątkowego skupienia i uwagi. Dzięki temu rozwija w sobie te zdolności, a przy okazji, ma z zabawy wiele frajdy.

Układanie puzzli

Puzzle są  bardzo rozwojowe dla dzieci w każdym wieku. Można je łatwo dostosować do poziomu trudności i zająć wnuka na dłuższą chwilę. Próba odtworzenia wzoru z obrazka poprzez dopasowywanie do siebie małych kawałków może być dla niektórych frustrująca, szczególnie na początku. Aby wnuk nie zraził się zbyt szybko, pokaż mu, jak to się robi i spróbuj układać razem z nim. Poszukiwanie właściwego puzzla rozwija w dziecku skupienie uwagi oraz zdolności zapamiętywania.

Zabaw rozwijających pamięć i koncentrację jest wiele. Aby Twoja nauka była owocna, powinieneś znaleźć te, które najlepiej wpiszą się w zainteresowania dziecka. Wówczas wnuk przy okazji ćwiczenia pamięci i rozwijania zdolności poznawczych, będzie się także świetnie bawił i miło spędzał czas.

Ćwiczenie pamięci u dzieci - najczęściej zadawane pytania

1. Jak zachęcić wnuka do wykonywania różnych ćwiczeń? Z reguły nie jest nimi zainteresowany i woli oglądać telewizję, która nie jest zbyt rozwijająca. Czy mogę zrobić coś, dzięki czemu będzie chętny chociaż chwilę pobawić się w inny sposób?

   Jeśli wnuk nie jest zainteresowany wykonywaniem ćwiczeń poprawiających pamięć, możesz go zachęcić poprzez wzbudzenie w nim potrzeby rywalizacji. Wiele z tych gier możesz przeprowadzić na zasadzie konkursu z nagrodami. Jest to szczególnie łatwiejsze, kiedy wnuk ma rodzeństwo. Jeśli go nie ma, sam weź udział w konkursie. Możliwość wygrania nagrody, będzie dla dziecka na pewno dużą motywacją.

2. Czy zabawy ćwiczące pamięć są dla dziecka w pewien sposób obciążające? Zazwyczaj zajmuję się wnuczką po szkole i nie wiem, czy po całym dniu nauki, taka forma spędzania czasu nie będzie dla dziecka zbyt wymagająca.

   Zabawy ćwiczące pamięć są angażujące dla mózgu, ale nadal pozostają dziecięcymi zabawami. Możesz spokojnie bawić się w ten sposób z wnuczką, nawet po dniu spędzonym w szkole. Pamiętaj jednak, by zabawie ćwiczącej umysł towarzyszyła również rozrywka obejmująca ruch na świeżym powietrzu. Wieczorem zaś, postaw na przyjemną lekturę, która utuli dziecko do snu.

3. Mój wnuk ma bardzo słabą pamięć, a przez to zaczyna mieć także problemy z nauką. W trakcie wykonywania tych ćwiczeń zobaczyłam, jak poważny jest to problem. Co zrobić, kiedy zabawy polegające na zapamiętywaniu szybko denerwują dziecko, ponieważ sobie z nimi nie radzi?

   W takiej sytuacji powinieneś dobrać odpowiedni poziom trudności zabawy, ponieważ najwyraźniej obecny jest dla dziecka zbyt trudny. Kiedy wnuk zobaczy, że osiąga w danej grze sukces, będzie bardziej zmotywowany do dalszej zabawy i ćwiczeń. Praca z dziećmi wymaga cierpliwości i nie zawsze jest tak, że nasze działania skutkują wymiernymi, szybkimi efektami. Musisz mieć na uwadze zróżnicowany poziom rozwoju oraz predyspozycje dzieci. Jednym rozwiązywanie zagadek i logiczne myślenie przyjdzie łatwiej, inni będą musieli poświęcić ćwiczeniom więcej czasu.