Zabawy wspierające rozwój umysłowy dzieci

Mówienie i czytanie

Mówienie do dziecka już od pierwszych dni jego życia jest niezbędnym elementem do jego prawidłowego rozwoju. Ciągły kontakt ze słowem mówionym dostarcza mu odpowiednich bodźców do szybkiej nauki mówienia. Słuchając swoich rodziców oraz Dziadków uczy się stopniowo gaworzyć, naśladować najczęściej słyszane słowa, aż w końcu wypowiadać pierwsze głoski i melodie. Jest to pierwszy etap do nauki mówienia, w którym Ty również mu towarzyszysz opisując mu otaczający go świat.

My dorośli mamy ogromną moc kształtowania młodego człowieka od pierwszych dni jego życia. Mówiąc spokojnie i wyraźnie przyczyniamy się do tego, że dziecko nie będzie miało większych problemów z poprawnym wymawianiem słów. Śpiewając mu piosenki i kołysanki jesteśmy jego pierwszymi nauczycielami rytmiki. Czytając bajki rozwijamy u dziecka świat wyobraźni, tak ważnej w kolejnych etapach jego życia.

Kochany Dziadku, dbaj o to, aby Twój wnuczek miał częsty kontakt ze słowem. Czytajcie, opowiadajcie, śpiewajcie. Stwórzcie swoją własną, bajkową krainę, w której słowa zmieniają się w obrazy, obrazy w wizje, a wizje w marzenia, które Twój wnuczek będzie mógł spełniać przez całe swoje życie.

Gry strategiczne i karciane

Kiedy wnuczek jest już odpowiednio duży możecie wybierać spośród całej gamy gier karcianych do wyboru.

Być może pamiętasz jeszcze takie gry jak:

• Kuku,
• Wojna,
• Makao,
• Dureń,
• Świnie,
• Piotruś.

Kry karciane wspierają u dzieci umiejętność koncentracji, strategicznego myślenia, ćwiczą refleks i wymagają szybkiego podejmowania decyzji. Dzięki takim grom wnuczek rozwinie swój zmysł obserwacji, nauczy się przestrzegania zasad i co najważniejsze spędzi niezapomniane chwile ze swoimi kochanymi Dziadkami.

Wycieczki edukacyjne

Postaraj się, aby opieka nad dzieckiem wiązała się jednocześnie z dostarczaniem mu dodatkowych bodźców, dzięki którym będzie rozwijało swoje zainteresowania i wzbogacało swoją wiedzę. Organizujcie sobie wycieczki w ciekawe miejsca i rozmawiajcie na tematy, które Was interesują.

Jeśli dziecko jest bardzo małe rozpocznijcie od zwykłych spacerów po okolicy, podczas których pokażesz wnuczkowi otaczający go świat. Pokazuj mu liście, ich kształty i różnorodne faktury. Zwracaj jego uwagę na różnorodne ptaki, ich kolory i wielkości. Opowiadaj co jedzą napotkane zwierzęta: wiewiórki, jeże lub żaby. Pozwól mu doświadczać, dotykać i wąchać. Dzięki takiemu podejściu zainteresujesz dziecko przyrodą i zasiejesz w nim ziarenko troski o środowisko.

Jeśli wnuczek jest już starszy możecie wybrać się do:

• muzeum, gdzie wnuczek obejrzy ciekawe eksponaty, pozna historię świata i różnorodnych kultur,
• galerii, w której będzie mógł zapoznać się z twórczością znanych malarzy i spróbuje samodzielnie zinterpretować przekaz obrazów, które zobaczy,
• zoo albo ogrodu botanicznego, gdzie będzie mógł obserwować egzotyczne zwierzęta oraz rośliny, przyglądać się ich zachowaniom oraz zwyczajom,
• parku miejskiego, w którym możecie porozmawiać o mijanych rzeźbach, pomnikach, fontannach oraz historii danego miejsca.

Nauka matematyki w praktyce

Znajomość matematyki jest niezbędna do prawidłowego rozwoju zdolności analitycznych, logicznego myślenia i opracowywania strategii.

Naukę matematyki najmłodsze dzieci mogą rozpocząć od najprostszych czynności, takich jak rozpoznawanie kształtów. Znajomość podstawowych figur geometrycznych ułatwi dziecku edukację w przedszkolu, gdzie wiele edukacyjnych zabaw opiera się na definiowaniu i dopasowywaniu figur. Wnuczek będzie bardziej pewny siebie, ponieważ z sukcesem będzie wykonywał wszystkie zadania, do których przygotujesz go podczas wspólnej zabawy w domu.

Starsze dzieci możesz zaangażować w trudniejsze zadania, takie jak:

• liczenie towarów w wózku z zakupami, lub pieniędzy,
• ważenie produktów na wadze sklepowej,
• dodawanie lub odejmowanie przekąsek, takich jak: paluszki, precelki, marchewki, chrupki kukurydziane, popcorn (to co odejmiecie ląduje w Waszych brzuszkach).

Doskonałym pomysłem na kreatywną naukę matematyki jest również gotowanie. Wybierzcie ulubiony przepis i przygotujcie potrawę na pół lub półtorej porcji, co będzie od Was wymagało przeliczenia składników. Podczas gotowania dziecko nie tylko poćwiczy liczenie, ale nauczy się także rozróżniać jednostki i miary, takie jak: kilogramy, dekagramy, gramy oraz łyżki i szklanki.

Dobrym pomysłem będzie również mierzenie swojego wzrostu, ważenie się albo mierzenie długości i wysokości różnych przedmiotów.

Pomocne będą także gry planszowe, które wymagają od dziecka liczenia oczek na kostce oraz ilości pól, o które należy się przesunąć, a także sumowanie punktów.

Prace manualne

Jeśli tylko masz taką możliwość staraj się angażować dziecko do pomocy przy różnych domowych czynnościach. Pozwól mu przykręcić śrubkę, wbić gwóźdź, złożyć kartonowe pudełko, zapakować prezent. Pozwól wnukowi składać razem z Tobą ręczniki czy wyprane ubrania.

Wnuczek zobaczy, że nie jest to trudne i on również potrafi pomóc przy domowych czynnościach, które dotąd były zarezerwowane tylko dla dorosłych. Dzieci lubią być angażowane w domowe obowiązki, ale praca z nimi wymaga wiele cierpliwości. Starajmy się nie poprawiać po dziecku, gdyż może to szybko zniechęcić je do dalszej pomocy.

Do praktycznych zajęć, które pomogą rozwinąć u dziecka zdolności manualne należą także:

• ogrodnictwo,
• szycie,
• robienie na drutach albo szydełku,
• majsterkowanie,
• pieczenie ciast.

Eksperymentowanie

Eksperymentowanie pomaga dziecku zaspokajać ciekawość. Daje mu szerokie pole do poszerzania wiedzy i próbowania nowych rzeczy.

Eksperymentować można na wiele różnych sposobów:

• spróbujcie poplamić kilka niepotrzebnych kawałków materiału różnymi płynami (sokiem z buraka, błotem, czekoladą, dżemem) i zobaczcie, co lepiej usunie plamę? Mydło, płyn, czy proszek?
• eksperymentujcie przy malowaniu. Łączcie kolory oraz ich intensywność i nazywajcie nowe barwy, które wyszły Wam z takich połączeń;
• doskonałym miejscem do eksperymentowania jest kuchnia. Wspólnie możecie tworzyć nowe potrawy, mieszać smaki, dodawać nietypowe składniki.

Bawcie się prostymi rzeczami, uznając je za nieoczywiste. Twórzcie, łączcie lub rozkładajcie na czynniki pierwsze. Zadawajcie sobie pytania: „dlaczego?”. Człowiek inteligentny jest dociekliwy, nigdy się nie poddaje i szuka innowacyjnych rozwiązań. Pozwól wnukowi rozwinąć skrzydła, pobawić się w naukowca i odkryć to, co go naprawdę interesuje.

Lepienie z plasteliny

Jest to jedna z ulubionych zabaw małych dzieci, więc postaraj się to wykorzystać i maksymalnie uruchomić wyobraźnię dziecka. Wspólnymi siłami ulepcie tajemniczą planetę X, na której będą mieszkały dziwne stwory z kolorowymi czułkami lub ogonami. Wymyślajcie domy, w jakich takie stworki mogłyby mieszkać, kolorowe rzeki pełne żelkowej wody i kosmiczne pojazdy. Takich planet możecie stworzyć więcej. Postaraj się, aby dom Dziadków był pełen ciepła i niezapomnianej wspólnej zabawy.

Naśladowanie odgłosów i zgadywanie, co je wydaje?

Tym razem rozwijamy u dziecka zdolności uważnego słuchania i naśladowania. Poproś wnuczka, aby przypomniał sobie odgłos wydający przez jakieś zwierzę, maszynę lub ptaka. Następnie staraj się odgadnąć, co wnuczek ma na myśli. Naśladując różne, dziwne dźwięki będzie ćwiczył również aparat mowy, co pomoże mu w nauce poprawnego mówienia. Później możecie zamienić się rolami, co dla wnuczka będzie nie lada rozrywką.

Co by było, gdyby…?

Świetna zabawa polegająca na rozwijaniu wyobraźni. Zadawaj wnukowi pytania z rodzaju: Co by było, gdyby...i poproś go o wymyślanie najbardziej niesamowitych i nierealistycznych odpowiedzi.

Mogą to być pytania na przykład:

• Co by było, gdyby drzewa rosły do góry nogami?
• Co by było, gdyby żarówki świeciły na czarno?
• Co by było gdyby ludzie chodzili na rękach?
• Co by było, gdyby nie było komputerów?
• Co by było, gdyby ludzie mieli skrzydła?
• Co by było, gdyby ludzie mieszkali na księżycu?

Przy odrobinie kreatywności można wymyślić całe mnóstwo podobnych pytań. Poproś wnuczka, aby również zapytał Cię o coś ciekawego. Dzieci potrafią zadawać naprawdę bardzo trudne pytania. Przy pytaniach Twojego wnuka Ty również możesz poćwiczyć swoją kreatywność, odpowiadając i tworząc niespotykane dotąd opowieści.

Zabawa w „Co się zmieniło”?

Weźcie jakieś przedmioty, na przykład zabawki i ułóżcie je w przypadkowej kolejności. Następnie poproś wnuka o zamkniecie oczu, a Ty w tym czasie zamień kilka przedmiotów. Poza zmianą kolejności, możesz również jeden przedmiot usunąć lub dodać. Zadaniem wnuka jest odgadnięcie, co się zmieniło? Możesz też przestawić coś w jego pokoju (meble, obrazki, przedmioty na półkach) i zobaczyć, czy zauważy zmianę. Tak samo możecie bawić się poprzez zmianę zawartości szafki w kuchni, lub domowej biblioteczki. Taka zabawa wciągnie Was oboje na długi czas.

Fantastyczne historie

Ta zabawa polega na tym, że Ty zaczynasz jakąś opowieść, a wnuk musi ją dokończyć. Tworzenie historii wspaniale pobudza naszą wyobraźnię i zdolności do płynnej wypowiedzi. Możecie także stworzyć jedną, dłuższą opowieść podczas której każdy z Was opowiada jej fragment, a druga osoba tworzy dalszy ciąg i tak na zmianę. Taka zabawa zagwarantuje Wam dużo radości i śmiechu.

Co można zrobić z…?

Kolejna wspaniała zabawa, która może wciągnąć Was na długi czas. Polega na tym, że Ty wskazujesz różne przedmioty codziennego użytku, a wnuk wymyśla ich inne, nietypowe zastosowanie. Pytaj wnuka na przykład: Co można zrobić z nożyczek, gazety lub długopisów?

Tak samo na spacerze możecie poszukać zaskakujących zastosowań dla patyków, szyszek, żołędzi, kasztanów, kwiatków i wielu innych rzeczy. Zabawa znakomicie pobudza kreatywność i myślenie. Im bardziej szalone odpowiedzi, tym lepiej.

A może spróbujecie wcielić swoje pomysły w życie i w niecodzienny sposób zaczniecie korzystać z niektórych z domowych sprzętów? Wszystko zależy od Was.

Pytania i odpowiedzi

Zadawajcie sobie nawzajem pytania, na przykład: Jak smakuje śnieg? Co jest w pudełku pod szafą? Dlaczego pszczoły bzyczą? Przekonasz się, jak trudne pytania potrafią zadawać dzieci i jak ciężko znaleźć odpowiedź na coś, co wydaje się być oczywiste. Dzięki takim ćwiczeniom Ty również pobudzisz swój umysł do intelektualnego wysiłku.

Taniec pojedynczymi częściami ciała

Włącz muzykę i poproś wnuka, żeby tańczył, ale na przykład tylko nosem, ustami, palcami, dłońmi, brzuchem, językiem, łokciami, kolanami, policzkami, a na końcu już całym ciałem. Zabawa wciągnie Was tak bardzo, że nie będziecie chcieli przestać. To zarówno bardzo kreatywna zabawa, jak i ogromna dawka śmiechu, która na długo poprawi Wam humor.

Bardzo ważne jest wzmacnianie w dziecku poczucia, że jest kreatywnym geniuszem. Kiedy nadarzy się tylko okazja zawsze chwal swojego wnuka i jak najczęściej powtarzaj mu, że ma super pomysł i wymyślił genialne rozwiązanie. Pytaj go: „Woow, jak to zrobiłeś? Sam to wymyśliłeś? Rewelacyjny pomysł, możesz mnie tego nauczyć?” Dzieci potrzebują pochwał do tego, aby w przyszłości być odważne, dążyć do wyznaczonych celów i budować w sobie wysokie poczucie własnej wartości. Chwalone dzieci bardziej się starają i ciężej pracują, ponieważ widzą, że ich praca przynosi efekt i jest doceniana przez otoczenie.

Zabawa z wnukiem, to najlepszy sposób nie tylko na spędzanie wolnego czasu, ale też na wspólną naukę, ćwiczenie umysłu, kreatywności i innych bardzo ważnych umiejętności, które składają się na mądrego i odważnego człowieka, jakim Twój wnuk będzie w przyszłości.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące zabaw wspierających umysłowy rozwój wnuków

1. Co jeśli nie mogę zabrać wnuka do muzeum czy zoo, ponieważ w mojej okolicy nie ma takich atrakcji?

   Wokół domu również można znaleźć wiele ciekawych miejsc lub przedmiotów do zabawy. Wystarczy odrobina kreatywność i dobrych chęci. Większość z wyżej wymienionych zabaw możecie wykonywać bez większych ograniczeń.

2. W jakim wieku należy zacząć ćwiczyć umysł dziecka?

   Już od pierwszych dni życia należy mówić do dziecka spokojnie i wyraźnie, aby mogło poprawnie się rozwijać. Dziecko roczne czy dwuletnie może przeglądać kolorowe książeczki, które już na tym etapie potrafią pobudzać jego wyobraźnię. Robiąc wiele rzeczy, codziennych i nietypowych, stajemy się dla dziecka wzorem, które ono stara się naśladować a w przyszłości będzie naśladować, dlatego tak ważne jest, aby dawać mu jak najlepszy przykład i być dla niego ostoją i wsparciem w każdej sytuacji.

3. Mój wnuk uwielbia puzzle. Czy one też mogą ćwiczyć umysł?

   Oczywiście. Puzzle ćwiczą przede wszystkim spostrzegawczość i zdolności manualne. Jest to wspaniały sposób na wspólną zabawę, ponieważ możecie układać je wspólnie. Układając puzzle możecie ćwiczyć także swoją kreatywność. Na przykład: nie pokazuj wnukowi całego obrazka, który jest na pudełku. Poproś, aby dziecko spróbowało zgadnąć, co jest na obrazku, podczas układania.

4. Co z grami komputerowymi?

   Można znaleźć ciekawe gry, pomagające w ćwiczeniu umysłu. Są to wszelkie gry logiczne, labirynty, szukanie szczegółów, którymi różnią się obrazki. Jednak trzeba również pamiętać, żeby nie pozwalać dziecku zbyt długo przebywać przy ekranie komputera lub telewizora.

5. Czy sprzątanie może również być kreatywną zabawą?

   Oczywiście. Warto przekształcić ten nielubiany przez dzieci obowiązek w ciekawą zabawę. Możecie sprzątać na wyścigi, założyć się kto najszybciej poukłada książki na półkach, lub lepiej umyje lustro. Możesz poprosić wnuka, aby ułożył zabawki kolorami lub książki od największej do najmniejszej. Nic Cię nie ogranicza. Warto próbować, przełamywać stereotypy i uatrakcyjniać zasady gry.