Od czego zależy wysokość alimentów?

Czynniki wpływające na wysokość alimentów

Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi wprost, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Ale co to właściwie oznacza?

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego to głównie wydatki, które osoba ta ponosi na swoje utrzymanie.

Zaliczamy do nich przede wszystkim koszty:

• żywności,
• ubrania,
• środków czystości,
• rachunków za mieszkanie,
• mediów,
• lekarstw,
• innych koniecznych wydatków związanych z egzystencją.

Szczególna sytuacja dotyczy alimentów płaconych przez rodziców na swoje dzieci. Główną zasadą jest bowiem to, żeby rodzice zapewniali swoim dzieciom utrzymanie na takim samym poziomie, na jakim sami żyją. Przykładowo, nie może być tak, że rodzice jako osoby zamożne, wyliczają dla swojego dziecka wysokość potrzeb na poziomie minimum socjalnego. Zatem na usprawiedliwione potrzeby dziecka należy patrzeć przez pryzmat sytuacji finansowej i majątkowej jego rodziców.

Możliwości zarobkowe zobowiązanego

Drugim czynnikiem, który wpływa na wysokość alimentów są możliwości zarobkowe zobowiązanego. Osobą zobowiązaną do płacenia alimentów jest na przykład ojciec dziecka.  Natomiast jego możliwości zarobkowe to przede wszystkim wysokość dochodu, jaki zobowiązany osiąga, co dodatkowo powinno być odpowiednio udokumentowane, na przykład zaświadczeniem od pracodawcy albo z urzędu skarbowego. Jednak same dochody to nie wszystko - do oceny możliwości zarobkowych przy ustalaniu wysokości alimentów bierze się również pod uwagę majątek jaki osoba zobowiązana posiada, na przykład - samochód, nieruchomości czy wartościowe przedmioty.

Ustalając wysokość alimentów przy ocenie możliwości zarobkowych zobowiązanego, sąd bierze pod uwagę nie tylko udokumentowane dochody. Sądy bowiem zdają sobie sprawę z tego, że zdarza się ukrywanie dochodów przez strony. Z tego też względu wszystkimi dostępnymi sposobami badają rzeczywistą sytuację finansową zobowiązanego.

Ponadto warto mieć świadomość, że do możliwości zarobkowych zobowiązanego bierze się pod uwagę nie tylko, ile zobowiązany rzeczywiście zarabia, ale też ile mógłby zarobić, gdyby maksymalnie wykorzystał swoje możliwości umysłowe i fizyczne. Przykładowo, gdy ktoś nie pracuje bo nie chce tego robić, Sąd może przyjąć, że realna sytuacja finansowa zobowiązanego jest taka, jaka mogłaby być, gdyby normalnie chodził do pracy.

Wówczas bierze się pod uwagę między innymi:

• wiek zobowiązanego,
• stan zdrowia,
• wykształcenie,
• ukończenie stosownych kursów zawodowych,
• znajomość języków obcych,
• dotychczasowe doświadczenie zawodowe.

Osobiste starania o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego

Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. Stanowi tak Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Co to oznacza? Dokładnie to, że rodzic, który na co dzień zajmuje się dzieckiem, ma prawo w mniejszym zakresie, niż drugi rodzić, brać udział w finansowym utrzymaniu dziecka. Oczywiście nie oznacza to, że jest on w ogóle zwolniony z ponoszenia kosztów utrzymania dziecka. Jednak mimo to, samodzielne wychowywanie dziecka wpływa na wysokość alimentów zasądzanych od drugiego rodzica, który na co dzień nie zajmuje się dzieckiem.

Co nie ma wpływu na wysokość alimentów?

Nie wszystkie uzyskiwane dochody wpływają na wysokość alimentów.

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:

• świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, podlegające zwrotowi przez zobowiązanego alimentacji,
• świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o którym mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• świadczenia wychowawcze, o których mowa w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci,
• świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych,
• rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o których mowa w ustawie o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.

Powyższe świadczenia nie są brane pod uwagę przy wyliczaniu stanu majątkowego osoby utrzymującej dziecko. Przekłada się to również na wysokość zasądzanych alimentów. Oznacza to, że jeżeli rodzic zajmujący się na co dzień dzieckiem, pobiera jedno lub więcej ze wskazanych świadczeń, nie ma to wpływu na wysokość zasądzanych alimentów od drugiego rodzica.

Wysokość alimentów z funduszu alimentacyjnego

W sytuacji, gdy mimo zasądzonych alimentów, zobowiązany do ich płacenia rodzic nie wywiązuje się ze swojego obowiązku, można ubiegać się o wypłacanie alimentów z funduszu alimentacyjnego.

Jednak aby otrzymać świadczenia alimentacyjne z funduszu alimentacyjnego, należy spełnić jeden z poniższych warunków:

• dziecko nie ukończyło 18 roku życia,
• dziecko nie ukończyło nauki w szkole lub nie ukończyło studiów - ale nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia,
• dziecko ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności - wówczas alimenty przysługują bez względu na wiek dziecka,
• dochody na osobę nie przekraczając 725 zł netto.

Ile wynosi wysokość alimentów wypłacanych z funduszu alimentacyjnego? Wypłacana kwota alimentów z funduszu alimentacyjnego wynosi maksymalnie 500 zł miesięcznie na jedno dziecko, nawet jeżeli kwota alimentów zasądzonych przez sąd jest wyższa. Natomiast jeśli sąd zasądził alimenty w niższej wysokości, fundusz wypłaca kwotę zasądzoną przez sąd.

Ustalanie wysokości alimentów w praktyce

Wiesz już od czego zależy wysokość alimentów. Ale jak ich wysokość ustalić w praktyce? Należy zacząć od obliczenia miesięcznego kosztu utrzymania dziecka - z uwzględnieniem jego uzasadnionych potrzeb. Uzasadnione potrzeby to nie tylko te związane z fizjologią człowieka, ale również potrzeby związane z rozwojem duchowym i wychowaniem dziecka. Zatem do ustalenia kosztu utrzymania dziecka wlicza się także na przykład lekcje śpiewu czy tańca, a także dodatkowe zajęcia z języków obcych, jeżeli dziecko takich potrzebuje lub uczęszcza na nie z uwagi na rozwój talentu.

Wyliczone miesięczne koszty dzieli się na dwoje rodziców, z tym że rodziców obciąża się kosztami stosunkowo. W poprzednich częściach artykułu dokładnie opisano osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka - jest to główny powód, dla którego koszty utrzymania dziecka nie są rozdzielane pomiędzy rodziców w częściach równych. Jest to uzasadnione faktem, że rodzic, który w większości czasu zajmuje się samodzielnie dzieckiem nie może w tym czasie podejmować się takiej ilości pracy, jakiej może się podjąć drugi rodzic nieprzebywający z dzieckiem na co dzień.