Menopauza - po czym rozpoznać pierwsze objawy i jak sobie z nią radzić

Różnice pomiędzy klimakterium a menopauzą

W języku potocznym pojęcia „menopauza” i „klimakterium” są używane zamiennie. Z punktu widzenia terminologii medycznej nie są to jednak synonimy. Menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety, natomiast klimakterium to okres poprzedzający menopauzę. Klimakterium bywa też nazywane przekwitaniem.

Fazy okresu menopauzalnego

Okres menopauzy najczęściej dzieli się na trzy etapy:

1. okres premenopauzalny - może trwać nawet dekadę i dawać mniej lub bardziej dokuczliwe objawy,
2. okres okołomenopauzalny - przedział czasowy tuż przed ostatnią miesiączką oraz około 12 miesięcy po ostatniej miesiączce,
3. okres postmenepauzalny - okres po całkowitym wygaszeniu działalności jajników.

Pierwsze objawy zbliżającej się menopauzy

Okres premenopauzalny rozpoczyna się zazwyczaj w okolicach 40. - 47. roku życia i trwa kilka lat. Stopniowo w organizmie kobiety następuje spadek hormonów płciowych - estrogenów i progesteronu. Stopniowe wygaszanie pracy jajników daje mniej lub bardziej wyraźne sygnały, zbliżania się do menopauzy.

U niektórych kobiet okres premenopauzalny może rozpocząć się już po 30. roku życia, a menopauza przypada przed 40. rokiem życia. W medycynie nazywa się to wczesną menopauzą i stan taki wymaga konsultacji ginekologicznej.

U większości kobiet początkowe objawy mogą nie wskazywać wyraźnie, że znajdują się w okresie premenopauzalnym. Dopiero ich nasilenie oraz zwrócenie uwagi na zachodzące w ciele zmiany całościowo, mogą zasugerować, że kobieta wchodzi w nową fazę życia.

Zmiana długości cyklu miesiączkowego

Dotychczas miesiączkowałaś regularnie, a teraz trudno określić długość Twojego cyklu? To może być pierwszy objaw okresu premenopauzalnego. Zachodzące zmiany hormonalne sprawiają, że miesiączki stają się nieregularne, a cykl może być za krótki lub zbyt długi. Zmienia się także intensywność miesiączek. W okresie premenopauzalnym możesz mieć problemy z obfitymi miesiączkami pogarszającymi jakość życia lub odwrotnie ­- bardzo skąpymi. Czasem symptomem burzy hormonów i niedoboru progesteronu są plamienia między miesiączkami.

Pogorszenie stanu skóry, włosów i paznokci

Objawy nadchodzącej menopauzy zauważysz też w lustrze. Cera staje się szara i zmęczona, zmarszczki pogłębią się. Skóra traci swoją elastyczność i jędrność ze względu na obniżanie się poziomu estrogenów. Także włosy stają się mniej atrakcyjne, są matowe i bardziej zniszczone. Paznokcie mogą być łamliwe i wolniej rosnąć.

Dokuczliwy zespół napięcia przedmiesiączkowego

Syndromem nadchodzącej menopauzy jest także nasilenie objawów PMS (zespołu napięcia przedmiesiączkowego). Jeżeli do tej pory nie borykałaś się z PMS lub przebiegał on łagodnie, możesz zastanawiać się co się z Tobą dzieje. W okresie menopauzy kobiety często odczuwają rozdrażnienie i złość, nawet w błahych sytuacjach. Nie trudno wtedy przejść ze stanu furii do płaczu, a huśtawki nastrojów zauważa coraz częściej otoczenie i najbliżsi. Kilka dni przed miesiączką może dokuczać Ci bolesność i tkliwość piersi, mocne bóle kręgosłupa i podbrzusza. Możesz mieć także problemy z opuchlizną i obrzękiem kończyn.

Objawy ze strony układu nerwowego w połączeniu z dolegliwościami somatycznymi mogą być naprawdę uciążliwe. Ciągłe zdenerwowanie, smutek przeplatany agresją, uczucie przemijającej urody i brak sił do działania mogą spowodować nawet depresję i stany lękowe.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego może dawać objawy także ze strony układu pokarmowego. Wzdęcia, mdłości i wymioty kilka dni przed zbliżającą się miesiączką mogą skutecznie utrudniać normalne funkcjonowanie.

Wzrost wagi

Objawy okresu premenopauzalnego widać też na wadze. Mimo, że Twoja dieta oraz tryb życia nie uległy zmianie, możesz zauważyć że spodnie robią się ciasne, a waga podskoczyła o kilka kilogramów. Uczucie ociężałości potęguje także opuchlizna. Okres premenopauzalny objawia się bowiem nadmiernym gromadzeniem wody i obrzękami.

Problemy w sypialni

Zbliżającą się menopauzę zwiastuje też odczuwanie dyskomfortu podczas stosunków. Wynikają one z suchości pochwy oraz nawracających infekcji intymnych. Obniżający się poziom hormonów powoduje obniżenie elastyczności ścianek pochwy oraz zmniejszenie wydzielania śluzu. Zmianie ulega też PH pochwy, czyli jej kwaśność. To wszystko sprzyja podrażnieniom i infekcjom.

Jednym z najbardziej przykrych objawów zbliżającej się menopauzy jest także spadek libido. Możesz odczuwać coraz mniejsze zainteresowanie sferą seksualną, co w połączeniu z bolesnością stosunków wpływa na ogólne problemy w alkowie.

Zaburzenia koncentracji i pamięci

Kobietom pracującym umysłowo, często na odpowiedzialnych stanowiskach, okres premenopauzalny daje się we znaki przede wszystkim w życiu zawodowym. Hormony powodują problemy z pamięcią i koncentracją. Częściej się mylą, zapominają o ważnych spotkaniach i trudno im pracować w pełnym skupieniu. Gdy odczuwasz znaczne zmniejszenie wydajności w pracy, a proste rzeczy wydają się skomplikowane - powiedz o tych objawach swojemu ginekologowi.

Uderzenia gorąca

Uderzenia gorąca to objaw okresu premenopauzalnego, który występuje u około 80 % kobiet. W najmniej spodziewanym momencie możesz poczuć, jak nagła fala ciepła rozchodzi się po Twoim ciele powodując duży dyskomfort. Towarzyszy mu nadmierna potliwość, zaczerwienie twarzy, szyi i dekoltu. Te nieprzyjemne dolegliwości pojawiają się często w nocy, zakłócając zdrowy sen i w dłuższej perspektywie potęgując uczucie zmęczenia i niewyspania.

Uderzenia gorąca uważane są za jeden z najbardziej dokuczliwych objawów nadchodzącej menopauzy. Zdarzają się nawet kilkanaście razy dziennie.

Kołatanie serca

Objawem klimakterium może być też uczucie kołatania serca. Możesz mieć wrażenie, że serce wyskoczy Ci z piersi lub odczuwać jedynie niewielki dyskomfort i lekkie jego drżenie. Kołataniu serca może towarzyszyć wysokie ciśnienie, duszności, uczucie niepokoju. Takie objawy mogą wywołać lęk przed poważną chorobą, a przyczyną jest po prostu zmieniający się organizm.

Nawet, gdy podejrzewasz u siebie zbliżającą się menopauzę, powiedz swojemu lekarzowi o objawach ze strony układu sercowo-naczyniowego. Przeprowadzony wywiad i badania wykluczą inne ewentualne przyczyny dolegliwości.

Bóle głowy

Niekomfortową dolegliwością przy menopauzie są także bóle głowy i migreny, których występowanie znacznie zwiększa się u kobiet w tym okresie. Bóle głowy utrudniają codzienne funkcjonowanie, a towarzyszące im zawroty głowy mogą przyczynić się do niebezpiecznych sytuacji, takich jak omdlenia, upadki.

Bóle stawów i kości

Zaburzenie gospodarki hormonalnej w okresie premenopauzalnym ma także negatywny wpływ na kościec. Przede wszystkim możemy odczuwać bóle kończyn spowodowane osłabieniem siły mięśni i problemami z krążeniem. Dodatkowo gęstość kości zmniejsza się w okresie klimakterium, przez co stają się bardziej podatne na złamania i ubytki. Dlatego często w okresie premenopauzalnym zaczyna rozwijać się po cichu osteroporoza, która przez lata może dawać niespecyficzne objawy.

Jeżeli jesteś w wieku okołomenopauzalnym oraz odczuwasz bóle stawów, kości lub kręgosłupa udaj się do specjalisty.

Zaburzenia gospodarki lipidowej

Wygaszanie funkcjonowania jajników oraz zaburzenia hormonalne wpływają także na zaburzenia gospodarki lipidowej. Dlatego, gdy wyniki Twojego profilu lipidowego nie są najlepsze, winowajcą może być zbliżająca się menopauza.

Uczucie przewlekłego zmęczenia

Wszystkie nieprzyjemny objawy klimakterium przyczyniają się do uczucia zmęczenia. Możesz zauważyć, że masz mniej energii niż dotychczas, trudniej Ci się zmobilizować do codziennych obowiązków oraz szybciej się męczysz. Spadek formy odczują szczególnie kobiety, borykające się z bezsennością.

Czy objawy zbliżającej się menopauzy zawsze są bardzo dokuczliwe?

Na szczęście objawy zbliżania się do menopauzy nie zawsze występują razem i nie zawsze są mocno nasilone. Według badań około 30 % kobiet nie odczuwa żadnych dolegliwości w okresie premenopauzalnym oraz okołomenopauzalnym. O tym, że ich jajniki przestały produkować hormony, dowiadują się od ginekologa, gdy zaniknie ich miesiączka. Większość kobiet odczuwa objawy w stopniu umiarkowanym, szczególnie silnie doświadczając ich, gdy wejdą w okres okołomenopauzalny. Pozostała część kobiet boryka się niestety z silnymi objawami menopauzy, a natężenie tych objawów istotnie zmniejsza jakość ich życia.

Wiek w którym występuje menopauza oraz towarzyszący jej okres premenopauzalny jest dziedziczny. Także nasilenie objawów menopauzy jest skorelowane z predyspozycjami genetycznymi. Dlatego z dużym prawdopodobieństwem okres menopauzy przebiegnie u Ciebie tak, jak u Twojej matki i babki.

Jak radzić sobie z pierwszymi objawami menopauzy?

Dolegliwości towarzyszące zbliżającej się menopauzie nie muszę dezorganizować Twojego życia. Istnieje wiele sposobów, aby zmniejszyć ich nasilenie oraz poprawić Twoje samopoczucie.

Zdrowa dieta złagodzi objawy menopauzy

Zbilansowana dieta i higieniczny tryb życia powinny być stosowane przez całe życie człowieka, jednak gdy dokuczają Ci pierwsze objawy menopauzy, powinnaś na nie zwrócić szczególną uwagę. Zmiana nawyków żywieniowych poprawi ogólne funkcjonowanie Twojego organizmu. Zniwelujesz także krępujące wzdęcia.

Przede wszystkim odstaw wszystkie używki. Jeżeli palisz, czas rozstać się z nałogiem. Palenie zdecydowanie przyśpiesza menopauzę i zwiększa ryzyko wielu chorób związanych z okresem okołomenopauzalnym. Unikaj także alkoholu i mocnej kawy - mogą potęgować uderzenia gorąca.

Do codziennego menu wprowadź fitoestrogeny, czyli związki roślinne wykazujące działanie podobne do działania kobiecych hormonów płciowych. Fitoestrogeny kupisz w postaci suplementów lub znajdziesz je w pokarmach roślinnych.

 Pokarmy bogate w fitoestrogeny:

• strączki: ziarna soi oraz produkty sojowe, soczewica, groch, fasola,
• warzywa: szpinak, cebula, marchew,
• nasiona lnu (siemię lniane) oraz olej lniany,
• ziarna słonecznika i sezamu,
• owoce: wiśnie, truskawki, jagody, jabłka, porzeczka, aronia, żurawina,
• ryż brązowy.

Suplementuj witaminę D oraz wapń w ramach profilaktyki przeciw osteoporozie. Na Twoim talerzu powinien zagościć jarmuż, brukselka, kapusta, szpinak, szczaw oraz produkty mleczne takie jak: maślanka, kefir i jogurty. Wybieraj także produkty zbożowe pełnoziarniste, a unikaj oczyszczonych. Co najmniej raz w tygodniu spożywaj ryby. Możesz wspomóc się suplementacją kwasów omega-3.

Objawy menopauzy możesz łagodzić ziołami. Szczególne znaczenie ma ziele dziurawca, które wykazuje działanie antydepresyjne i łagodzące napięcia. Pomocne mogą być także herbatki z szałwii lekarskiej, malwy, pluskawicy groniastej i serdecznika pospolitego.

Regularne picie naparów z ziół wymaga konsultacji z lekarzem. Zioła mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi przez Ciebie lekami!

Aktywność fizyczna w walce z objawami menopauzy

Równie ważny co dieta jest sport. Codziennie powinnaś zadbać o co najmniej 30 minut ruchu. Dwa razy w tygodniu zaplanuj godzinną aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności.

Systematyczny ruch złagodzi objawy zbliżającej się menopauzy:

1. Poprawi Ci się humor, a stany depresyjne i lękowe nie będą Ci towarzyszyć. Także zaburzenia związane z zespołem napięcia miesiączkowego będą zdecydowanie mniej uciążliwe.
2. Utrzymasz wagę, a nawet zrzucisz kilka zbędnych kilogramów.
3. Poprawi się stan Twojej skóry.
4. Poprawisz swoją kondycję i poczujesz, że masz więcej energii do życia.
5. Wzmocnisz ciało i zbudujesz mięśnie, co ma znaczenie dla zmniejszającej się gęstości kości.
6. Poprawisz wyniki krwi, szczególnie cholesterolu.

Hormonalna terapia zastępcza oraz antykoncepcja

Pierwsze objawy menopauzy nie stanowią przeszkody do zajścia w ciążę! Dlatego, jeżeli nie planujesz powiększenia rodziny powinnaś pamiętać o zabezpieczeniu. Lekarze często decydują się na wprowadzenie u pacjentek w okresie okołomenopauzalnym antykoncepcji hormonalnej, która oprócz zapobiegania ciąży, wykazuje pewne działania łagodzące objawy menopauzy.

Gdy wejdziesz w wiek okołomenopauzalny i nie będziesz miesiączkować od co najmniej sześciu miesięcy, powinnaś rozważyć zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej. Hormonalna terapia zastępcza nie chroni przed ciążą. Jej zadanie to niwelowanie objawów menopauzy, gdy są mocno nasilone i przeszkadzają w prowadzeniu satysfakcjonującego życia.

Hormonalna terapia zastępcza polega na przyjmowaniu tabletek (lub plastrów, czasem czopków) z hormonami, które ustabilizują gospodarkę hormonalną w Twoim organizmie.

Pierwsze objawy menopauzy - przygotuj się na zmiany

Gdy Twoje ciało wydaje się działać przeciwko Tobie, a uderzenia gorąca i nadmierna potliwość zaskakują Cię w najmniej odpowiednich momentach, możesz czuć że powoli tracisz kontrolę nad swoim życiem. Wahania nastrojów oraz dodatkowe kilogramy także nie poprawiają Ci humoru. Możesz mieć nawet wrażenie, że młodość odchodzi bezpowrotnie, a Ty powoli przestajesz być kobietą.

Takie nastawienie nie przyniesie Ci nic dobrego! Badania wskazują, że okres premenopauzalny oraz okołomenopauzalny najłatwiej przechodzą kobiety zadowolone ze swojego życia. O wiele łatwiej znieść dokuczliwe objawy gdy nie mamy poczucia, że nasze życie się kończy. Potraktuj zachodzące zmiany w ciele jako naturalny, nowy etap życia.

Pomyśl, jak dużo osiągnęłaś w swoim życiu, jak wiele się już nauczyłaś. Twoje dzieci są już dorosłe, a Ty możesz cieszyć się radością wychowywania wnuków. To czas tylko dla Ciebie. Wykorzystaj go realizując plany i marzenia, które przez lata odkładałaś na bok.

Po czym rozpoznać pierwsze objawy menopauzy i jak sobie z nimi radzić - najczęściej zadawane pytania

1. Od kilku miesięcy męczą mnie uderzenia gorąca. Kilka, a nawet kilkanaście razy dziennie nagle oblewa mnie fala ciepła, zaczynam się intensywnie czerwienić i pocić. Zazwyczaj zdarza się to w pracy i jest bardzo krępujące. Jak naturalnie mogę sobie pomóc?

   Aby złagodzić uderzenia gorąca powinnaś odstawić mocną kawę i herbatę oraz alkohol. Zamiast nich pij napary z koniczyny czerwonej oraz wprowadź soję do swojej codziennej diety. Unikaj także ostrych przypraw i pikantnych dań. Zadbaj również o swoje stanowisko w miejscu pracy. Może przenieś swoje biurko bliżej okna lub klimatyzatora, abyś w razie potrzeby szybko mogła się schłodzić? Ubieraj się na cebulkę w ubrania z naturalnych i przewiewnych włókien.

2. Mam pełnoobjawową menopauzę z szeregiem nieprzyjemnych objawów. Rozważam zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej. Mam obawy, czy to bezpieczne.

   Każda ingerencja w naturalną równowagę organizmu wiążę się z pewnym niebezpieczeństwem. Jednak, gdy Twoja jakość życia ulega obniżeniu, borykasz się z nieprzyjemnymi dolegliwościami, które utrudniają Ci funkcjonowanie, bilans zysków wydaje się przewyższać ryzyko. Lekarz na podstawie wywiadu oraz niezbędnych badań zadecyduje, czy hormonalna terapia zastępcza to rozwiązanie dla Ciebie. Statystyki wskazują, że stosowanie hormonalnej terapii zastępczej przez okres maksymalnie pięciu lat, jest względnie bezpieczne.