Czy można wystąpić o zmianę zasądzonych alimentów?

Zmiana zasądzonych alimentów

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ale co właściwie rozumie się przez zmianę stosunków?

Zasadniczo przez zmianę stosunków rozumie się istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.

Na skutek zdarzeń zmieniających powyższe okoliczności, może się więc zmienić zakres obowiązku alimentacyjnego, który należy ustalić przez:

• zmniejszenie świadczeń alimentacyjnych,
• zwiększenie świadczeń alimentacyjnych.

Obniżenie kwoty alimentów

Przesłanką do obniżenia kwoty zasądzonych alimentów jest zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego - na przykład w przypadku, gdy uprawniony do alimentów uzyska możliwości samodzielnego utrzymania się. Przyczyną do obniżenia alimentów może być również zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych osoby, która ma obowiązek te alimenty płacić.

Przykładowo, przesłankami do obniżenia alimentów leżącymi po stronie zobowiązanego są:

• utrata pracy,
• obniżenie wynagrodzenia,
• powstanie problemów zdrowotnych, które powodują konieczność ponoszenia kosztów leczenia,
• powstanie obowiązku utrzymywania kolejnych osób - na przykład urodzenie się nowych dzieci, czy alimenty na rodziców będących w niedostatku.

Zwiększenie kwoty alimentów

Zwiększenia kwoty alimentów można domagać się w przypadku zwiększenia usprawiedliwionych przyczyn uprawnionego.

Wśród sytuacji, które mogą uzasadniać podwyższenie alimentów można wymienić:

• rozpoczęcie nauki szkolnej - wówczas pojawia się konieczność zakupu pomocy naukowych czy dowozu do szkoły, co pociąga za sobą dodatkowe nakłady finansowe,
• choroba - często wiąże się z koniecznością przyjmowania leków, dojazdów do lekarza i poradni specjalistycznych, czy też korzystania z rehabilitacji,
• zmiana potrzeb - niczym nowym jest fakt, że wraz z wiekiem zmieniają się potrzeby życia codziennego i koszty utrzymania.

Wskazane przyczyny uzasadniają zwiększenie kwoty alimentów z uwagi na potrzeby osoby uprawnionej do ich pobierania. Jednak na podwyższenie alimentów mogą również wpływać zwiększone możliwości zarobkowe zobowiązanego, na przykład przez otrzymanie awansu lub podwyżki w pracy, otrzymanie darowizny czy odziedziczenie majątku.

Pozew o zmianę alimentów

Do zmiany wysokości alimentów - niezależnie od tego czy chcemy je obniżyć czy podnieść - trzeba wystąpić do sądu z odpowiednim powództwem. Pozew należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej lub zobowiązanej do alimentów. Kogo trzeba pozwać?

Najczęściej wygląda to w ten sposób:

• w przypadku podwyższenia alimentów pozwanym jest najczęściej osoba zobowiązana do płacenia alimentów, a powodem jest osoba uprawniona;
• w przypadku obniżenia alimentów pozwanym jest najczęściej osoba uprawniona do poboru alimentów, a powodem jest osoba zobowiązana do ich płacenia.

Co trzeba wskazać w pozwie?

Do podstawowych elementów pozwu o zmianę wysokości alimentów należą:

• data i miejsce napisania pozwu,
• oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew,
• oznaczenie stron - powoda oraz pozwanego, ewentualni pełnomocnicy. Oznaczenie stron następuje przez wskazanie imienia i nazwiska, adresu zamieszkania oraz w przypadku powoda - numer PESEL,
• oznaczenie rodzaju pisma - w tym przypadku „Pozew o zmianę wysokości alimentów”,
• określenie żądania pozwu, czyli podwyższenia lub obniżenia kwoty alimentów i o jaką kwotę,
• uzasadnienie żądania - należy tutaj opisać okoliczności faktyczne, które uzasadniają żądanie zmiany wysokości alimentów wraz z przytoczeniem dowodów na poparcie przytoczonych twierdzeń,
• podpis,
• załączniki - na przykład faktury dokumentujące wydatki uzasadniające podwyższenie kwoty alimentów.

Pozew należy złożyć w dwóch załącznikach - jeden jest dla sądu, natomiast drugi jest przesyłany stronie pozwanej. Warto jednak mieć jeszcze jedną kopię dla siebie.

Pozew o zmianę alimentów podlega opłacie sądowej w wysokość 5% od wartości przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu stanowi natomiast różnica między obecnymi alimentami a alimentami żądanymi za ostatnie 12 miesięcy.

Jeżeli nie jesteś w stanie ponieść kosztów, możesz wnieść o zwolnienie od kosztów opłaty sądowej. Wówczas jednak będziesz musiał przedstawić, że nie jesteś w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. W tym celu do wniosku należy dołączyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie.

Data, od której ma nastąpić zmiana alimentów

Wnosząc do sądu o zmianę alimentów musisz dokładnie zastanowić się, od jakiej daty chcesz zmiany ich wysokości. Postępowanie sądowe może zająć jakiś czas i zanim dojdzie do wyroku może odwlec się nawet kilka miesięcy. Dlatego też musisz zastanowić się, czy korzystniejsza będzie dla Ciebie zmiana wysokości alimentów na przyszłość, czy od daty wstecznej.

W pozwie najlepiej jest żądać zasądzenia alimentów od daty wstecznej, którą najczęściej jest moment zajścia zdarzenia, w którym zmieniły się okoliczności faktyczne, które uzasadniały aktualną wysokość alimentów. Takie rozwiązanie przede wszystkim pozwoli Ci na jak najlepsze zabezpieczenie swoich interesów, ponieważ wyrok zapadnie z mocą wsteczną. Wówczas w przypadku podwyższenia alimentów, osoba zobowiązana będzie musiała wyrównać różnice za poprzednie miesiące, a w przypadku obniżenia osoba zobowiązana będzie mogła domagać się zwrotu różnicy za miesiące, w których zapłaciła więcej, niż była do tego zobowiązana.

Przykład: Panu Adamowi 1 grudnia 2018 roku urodziło się dziecko, które wychowuje wspólnie ze swoją obecną żoną Anną. Z poprzedniego małżeństwa ma córkę, na którą łoży alimenty w wysokości 1200 zł miesięcznie. Pan Adam może zatem złożyć nawet w marcu 2020 roku pozew o obniżenie alimentów łożonych na swoją córkę z uwagi na zmianę stosunków. Ponadto ma prawo domagać się obniżenia tych alimentów już od 1 grudnia 2018 roku mimo złożenia pozwu w tym przedmiocie ponad rok później od zaistnienia zdarzenia.

Analogicznie do powyższego przykładu można domagać się podwyższenia alimentów, jeżeli osoba uprawniona dowie się, że zobowiązany ma większe możliwości majątkowe. Wówczas może ona złożyć pozew z żądaniem zwiększenia kwoty alimentów już od momentu, w którym zobowiązany zaczął więcej zarabiać.