Komu należy się zachowek po rodzicach?

Co to jest zachowek?

Wszelkimi sprawami związanymi z dziedziczeniem zajmuje się adwokat prawa spadkowego. Na początek warto jednak wyjaśnić, co to jest zachowek? Otóż jest to roszczenie pieniężne dotyczące części spadku, przysługującej spadkobiercy w przypadku dziedziczenia ustawowego, który to spadkobierca jednak nie został ujęty w testamencie.

Osoba pominięta w testamencie może się wówczas ubiegać o zachowek. Takie roszczenie przysługuje najbliższej rodzinie zmarłego, czyli:

• Zstępnym spadkodawcy - dzieci, wnuki i prawnuki (o ile ich przodkowie nie mogą dziedziczyć, gdyż sami zmarli).
• Małżonkowi spadkodawcy.
• Rodzicom spadkodawcy - w przypadku braku zstępnych.

O roszczenie można się ubiegać w ciągu 5 lat od dnia otwarcia spadku (data śmierci spadkodawcy). Wysokość zachowku oblicza się na podstawie wielkości masy spadkowej. Niemniej wynosi 1/2 lub 2/3 tej wartości. Wszelkie kwestie związane z zachowkiem opisano w Kodeksie Cywilnym, od art. 991. § 1 do art. 1011.

Jak dostać zachowek po rodzicach?

Pierwszym krokiem jest ustalenie, czy zmarły rodzic pozostawił testament. Osoba, która posiada testament, powinna go złożyć w sądzie spadku (właściwym dla miejsca zamieszkania zmarłego) - od razu po śmierci spadkodawcy.

Testament ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym, dlatego wiele zmienia. Jednakże nie odbiera wykluczonym spadkobiercom możliwości uzyskania zachowku. Osoba, która zamierza ubiegać się o zachowek po rodzicach, powinna złożyć pozew do Sądu Rejonowego lub Okręgowego (Wydział Cywilny).

Komu przysługuje zachowek?

Zachowek po rodzicach przysługuje dzieciom, które otrzymałyby spadek w wyniku dziedziczenia ustawowego. Mimo zapisów w testamencie mają one wówczas prawo ubiegać się o swoją część spadku.

Zachowku nie dostaną natomiast dzieci, które ustawowo nie mają prawa do spadku (gdyż zostały wydziedziczone) oraz te, które dokonały przestępstwa przeciwko spadkodawcy (niegodność dziedziczenia).

Pozew o zachowek po rodzicach

W pozwie powinny się znaleźć takie elementy jak:

• dane osoby uprawnionej do zachowku (imię, nazwisko, adres, PESEL),
• dane spadkodawcy (imię, nazwisko, data śmierci),
• informacja o stopniu pokrewieństwa oraz poświadczający ten stan akt cywilny (akt urodzenia, akt małżeństwa),
• wysokość kwoty zachowku, o którą ubiega się wnioskodawca (powinna być wyliczona zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego).

Ponadto do pozwu trzeba dołączyć:

• odpis aktu zgonu spadkodawcy,
• stwierdzenie nabycia spadku,
• odpis testamentu,
• dowód uiszczenia opłaty sądowej (5% wartości sporu, jeśli wartość spadku jest większa niż 20 000 zł).

Ile wynosi zachowek po rodzicach?

Wspominaliśmy już, że zachowek stanowi pewną część spadku. Niemniej ostateczna wysokość zachowku zależy od takich czynników jak:

• stopień pokrewieństwa;
• wiek i zdolność do pracy osoby uprawnionej do zachowku,
• wartość spadku.

Warto także wspomnieć, co wchodzi w skład spadku:

• mieszkanie, dom oraz inne nieruchomości,
• środki na kontach bankowych,
• pojazdy

Do zapłaty zachowku są zobowiązani spadkobiercy. Zasądzona kwota musi być wypłacona w ciągu 5 lat, aczkolwiek może się zdarzyć, że zostanie rozłożona na raty (w uzasadnionych sytuacjach, na wniosek spadkobiercy zobowiązanego do zapłaty).

Jak widać - zachowek to przydatny instrument prawny, który ma na celu ochronę interesów najbliższej rodziny zmarłego. W przypadku wątpliwości warto zasięgnąć porady prawnej - koniecznie adwokata specjalizującego się w prawie spadkowym.