Przysposobienie wnuka - czy dziadkowie mogą adoptować wnuka?

Kiedy możliwa jest adopcja dziecka?

Adopcja dziecka ma na celu stworzenie mu zastępczego środowiska rodzinnego, w którym będzie się wychowywać w przypadku, gdy rodzice zostaną pozbawieni władzy rodzicielskiej. Czy dziadkowie mogą adoptować wnuka, gdy jego rodzice nie mają władzy rodzicielskiej lub nie żyją? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w tym artykule.
  • Ostatnia aktualizacja: 2019-12-02
  • Szacowany czas czytania: 3 min.
Przysposobienie wnuka - czy dziadkowie mogą adoptować wnuka? / Kiedy możliwa jest adopcja dziecka?

Czym jest przysposobienie?

Przysposobienie, zwane popularnie adopcją, polega na stworzeniu pomiędzy przysposabiającym, czyli osobą, która chce zaadoptować dziecko a przysposobionym, czyli dzieckiem, które ma być adoptowane, takiego stosunku prawnego, jaki istnieje pomiędzy rodzicami a dzieckiem. Dzięki temu adoptowane dziecko w świetle prawa jest traktowane tak, jak naturalne dziecko.

Przysposobienie powoduje pewne skutki. Należą do nich:

  • przysposabiający zyskuje władzę rodzicielską nad przysposobionym dzieckiem,
  • od chwili przysposobienia rodzicami dziecka stają się przysposabiający,
  • osoba, która adoptuje dziecko musi liczyć się z tym, że zacznie na niej ciążyć obowiązek alimentacyjny względem przysposobionego - oznacza to, że będzie miał obowiązek utrzymywania go oraz wychowywania,
  • przez przysposobienie dziecko dziedziczy po osobie, która go adoptowała tak jak jego naturalne dzieci,
  • dziecko nosi nazwisko przysposabiającego.

Przysposobienie może nastąpić wyłącznie na mocy orzeczenia sądu. W tym celu należy więc wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie danego dziecka. Z wnioskiem takim może wystąpić tylko ta osoba, która chce zaadoptować dziecko.

Rodzaje przysposobienia

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyróżnia 3 rodzaje przysposobienia. Różnią się one tym, że powodują one inne skutki prawne przysposobienia.

Przysposobienie całkowite - polega na tym, że zaadoptowane dziecko na stałe wchodzi do rodziny, która go przysposabia. Przysposobienie takie ma trwały charakter, co oznacza, że nie może być ono rozwiązane, dzięki temu w akcie urodzenia dziecka można wpisać jako rodziców osoby, które go adoptują. Przysposobienie całkowite jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy rodzice dziecka wyrażą przed sądem dziecka na przysposobienie bez wskazania osoby przysposabiającego (tzw. zgoda blankietowa). Adopcja tego typu ma najczęściej zastosowanie do niemowląt.

Przysposobienie pełne - ten rodzaj przysposobienia wywołuje takie same skutki jak w przypadku przysposobienia pełnego, ale w przeciwieństwie do niego z ważnych powodów może być rozwiązane. Przysposobienie tego typu jest często stosowne w odniesieniu do małoletnich dzieci, których rodzice nie żyją bądź są nieznani.

Przysposobienie niepełne - ten rodzaj przysposobienia natomiast polega wyłącznie na stworzeniu stosunku prawnego między przysposabiającym a przysposobionym. Adoptowane dziecko nie zrywa w tym przypadku kontaktu ze swoją dotychczasową rodziną. Ponadto stosunek ten sąd może z ważnych powodów rozwiązać.

Ponadto można wyróżnić rodzaje przysposobienia ze względu na to, kto może przysposobić dziecko:

  • przysposobienie wspólne - polega na przysposobieniu dziecka przez dwie osoby. Przysposobić wspólnie mogą tylko małżonkowie. Przysposobienie wspólne dotyczy również sytuacji, gdy dziecko przysposabia mąż matki - wówczas matka nie traci władzy rodzicielskiej, a rozciąga się ona na oboje małżonków. Ten typ przysposobienia ma na celu utworzenie pełnej rodziny dla dziecka.
  • przysposobienie przez jedną osobę - w szczególnie uzasadnionych przypadkach adoptować dziecko może również jedna osoba, przy czym może to być osoba niezamężna, jak i jeden z małżonków.

Czy dziadkowie mogą adoptować wnuka?

Czy dziadkowie mogą adoptować wnuka? Odpowiedź na to pytanie brzmi tak. Stosunek pokrewieństwa, bez względu na jego stopień, nie stoi na przeszkodzie przysposobieniu dziecka, a nawet może być wskazane. Dziadkowie mogą adoptować swojego wnuka w przypadku, gdy jego rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej lub gdy ci nie żyją.

Przysposobienie wnuka jest dopuszczalne, jeżeli nie zagraża to dobru dziecka. To, czy dziadkowie mogą adoptować wnuka oceni sąd opiekuńczy z punktu widzenia różnych czynników, które składać się będą na ogólną sytuację.

Sąd zbada przede wszystkim:

  • warunki materialne dziadków,
  • możliwości wychowawcze dziadków,
  • więź uczuciową dziadków z wnukiem.

Ponadto, aby dziadkowie mogli adoptować swojego wnuka, konieczne jest wyrażenie na to zgody przez pewne osoby. Przysposobienie bowiem zawsze odbywa się według tej samej procedury, bez względu na to, czy adoptować chcą dziadkowie czy inne osoby.

Do adopcji może być konieczna zgoda:

  • rodziców dziecka, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej albo porozumienie z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Zgoda rodziców będzie natomiast potrzebna w przypadku, gdy władza rodzicielska rodziców została jedynie zawieszona lub mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych,
  • opiekuna, jeżeli dziecko pozostaje pod jego opieką. Wyjątkowo sąd może orzec przysposobienie bez zgody opiekuna, jeżeli wymaga tego dobro dziecka,
  • dziecka - zgoda dziecka na adopcję jest wymagana, gdy dziecko ukończyło 13 lat. Zakłada się bowiem, że dziecko w tym wieku jest na tyle dojrzałe, że może wyrażać swoje zdanie w kwestiach bezpośrednio go dotyczących. W przypadku adopcji dziecka, sąd powinien je wysłuchać, gdy uzna, że jest na tyle dojrzałe, że zrozumie znaczenie przysposobienia,
  • małżonka przysposabiającego - konieczna jest, gdy przysposabiający pozostaje w związku małżeńskim.

Warunki, jakie trzeba spełnić aby przysposobić dziecko

Aby przysposobić dziecko, należy spełniać określone warunki. Dotyczy to również dziadków, którzy chcą przysposobić swojego wnuka.

Warunki, które należy spełnić do przysposobienia to:

  1. Posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych - mają ją tylko osoby pełnoletnie, które nie zostały ubezwłasnowolnione. Jeżeli więc dziadkowie nie zostali ubezwłasnowolnieni, spełniają oni pierwszy warunek do adoptowania wnuka.
  2. Posiadanie odpowiednich kwalifikacji - oznacza to posiadanie odpowiedniego poziomu umysłowego i moralnego oraz zdolności wychowawczej. Każdy, kto chce przysposobić dziecko musi odznaczać się takimi cechami. To, czy osoba taka je posiada ocenia sąd opiekuńczy. Dziecko bowiem musi być wychowywane przez osoby, które odpowiednio się o nie zatroszczą.
  3. Jednym z warunków, jakie muszą spełniać kandydaci do adoptowania dziecka jest posiadanie opinii kwalifikacyjnej oraz świadectwa ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny. Warunek ten nie dotyczy jednak osób, które są spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem albo które są dla dziecka rodziną zastępczą. Posiadanie opinii kwalifikacyjnej nie dotyczy więc dziadków.
  4. Odpowiednia różnica wieku pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym - polskie prawo nie określa jak należy rozumieć „odpowiednią różnicę wieku”. Chodzi natomiast o to, aby dziecko miało odpowiedni autorytet w osobie, która go wychowuje. W przypadku dziadków zbyt mała różnica wieku nie będzie istniała, ale może być ona zbyt duża. Przykładowo, gdy dziadkowie są już w wieku starczym, nie będą mogli przysposobić wnuka z uwagi na to, że nie będą w stanie się nim opiekować.

Oceń ten artykuł:

Anna Setlak

Anna Setlak

Redaktorka i copywriterka, absolwentka Wydziału Humanistycznego KUL oraz Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS. Swoje doświadczenie lingwistyczne wykorzystuje w tworzeniu wartościowych treści, które przekazują wiedzę i tworzą fundament pozytywnych relacji.

Ostatnio dodane