Co warto mieć w domowej apteczce i jak pomóc dziecku w nagłych sytuacjach?

Domowa apteczka - podstawowe wyposażenie

Dobrze wyposażona apteczka jest niezbędnym elementem w każdym domu. Szczególnie wtedy, kiedy w naszym życiu pojawiają się dzieci, należy zadbać o jej przemyślaną i aktualną zawartość. W apteczce powinny znajdować się wszystkie rzeczy potrzebne do udzielenia szybkiej, doraźnej pomocy w razie choroby lub niegroźnych zranień.

Nie może w niej zabraknąć:

• wody utlenionej lub innych środków odkażających, które nie będą szczypały podczas odkażania rany;
• plastrów - nie każde zranienie wymaga naklejenia plastra, jest on jednak doskonałym zabezpieczeniem przed zabrudzeniem rany, a także sposobem na uspokojenie przestraszonego bólem i krwią dziecka;
• bandaża - niezbędny w przypadku większych zranień lub konieczności usztywnienia kończyn;
• gaz jałowych - gaza przyda się na większe zranienia, zwłaszcza kiedy trudno zatamować krwawienie;
• środków przeciwbólowych - powinny być to środki, które można bezpiecznie podać nawet małemu dziecku. Są one dostępne w każdej aptece, bez recepty;
• preparaty przeciwhistaminowe -używane wyłącznie wtedy, kiedy Twój wnuczek ma stwierdzoną alergię;
• leki na przeziębienie - podstawowe leki to syropy przeciwgorączkowe, przeciwwirusowe, tabletki do ssania oraz preparaty do psikania gardła przeznaczone dla dzieci w odpowiednim wieku;
• preparaty na oparzenia - dostępne w każdej aptece, w postaci pianki, maści lub żelu;
• termometr - niezbędny w każdej apteczce. Mamy do wyboru termometry tradycyjne, douszne lub bezdotykowe,
• kompresy żelowe ciepło/zimno - można ich używać jako zimne lub ciepłe okłady, w zależności od potrzeby.

Pamiętaj, że wyposażenie Twojej domowej apteczki na potrzeby wnuków, należy zawsze konsultować z rodzicami. Oni powiedzą Ci, które leki powinieneś zakupić i podawać dzieciom w nagłych przypadkach.

Raz na kilka miesięcy przeglądaj swoją apteczkę i sprawdzaj datę ważności leków! Przeterminowane leki należy wrzucić do specjalnie przeznaczonego do tego kosza w najbliższej aptece.

Pierwsza pomoc dla dziecka zależy od jego wieku

Sposób udzielania wnukowi pierwszej pomocy zależy od jego wieku. Inaczej udzielamy jej niemowlakowi, a inaczej starszemu dziecku.

Trzeba także wziąć pod uwagę przypadek najpoważniejszy, kiedy może zajść potrzeba samodzielnego reanimowania dziecka. Resuscytację również przeprowadza się inaczej u niemowlaka, a inaczej u dziecka starszego. Piszemy o tym w dalszej części artykułu.

Jak możesz udzielić pomocy wnukowi?

Dzieci są niezwykle wrażliwe. Często podczas drobnego wypadku, skaleczenia, otarcia, potrafią reagować płaczem lub histerią. W pierwszej kolejności Twoim zadaniem jest uspokoić dziecko i udzielić mu pomocy. Podstawą jest cierpliwość, spokój wewnętrzny i opanowanie. Jeśli dziecko widzi, że panujesz nad sytuacją i nie panikujesz, ono również będzie spokojne. Każde wydarzenie wymaga innego rodzaju pierwszej pomocy. Zobacz, co powinieneś zrobić w poszczególnych sytuacjach.

Drobne zranienia

Najczęstszymi urazami, z jakimi mamy do czynienia podczas opieki nad dziećmi są drobne zranienia: rozbite kolano, otarty łokieć, przecięty naskórek. Są one drobne, ale potrafią wpędzić dziecko w prawdziwą rozpacz. Twoim zadaniem jest uspokoić dziecko, zdezynfekować ranę i nakleić plaster. Następnym krokiem jest już tylko podarowanie dziecku wielkiego przytulasa na pocieszenie.

Innymi drobnymi urazami są siniaki, na nogach lub na czole. Dobrze mieć w domu kompresy żelowe przechowywane w zamrażarce, które w nagłej sytuacji możemy owinąć w ściereczkę i przyłożyć dziecku w miejsce uderzenia. Zimny kompres, trzymany przez dłuższą chwilę spowoduje obkurczenie naczyń krwionośnych i zmniejszy ból.

Przy uderzeniu w głowę należy obserwować zachowanie malucha, pytać czy bardziej go nie boli i czy nie odczuwa zawrotów. Takie objawy mogą sygnalizować poważniejszy problem, wymagający wizyty w szpitalu.

W przypadku krwawienia z nosa głowę dziecka należy pochylić do przodu (nigdy do tyłu!) i tamować krwawienie chusteczką lub wacikiem, który co chwilę należy wymieniać. Warto również położyć na kark chłodny okład, który zwęzi naczynia krwionośne i zmniejszy krwawienie.

Poważniejsze zranienia

W przypadku większych zranień, po dezynfekcji konieczne jest obejrzenie rany i stwierdzenie, czy nie wymaga ona specjalistycznej pomocy. Jeśli rana jest rozległa konieczne może być założenie dziecku szwów, aby na ciele nie pozostała blizna. W razie obaw można podejść do przychodni lub pojechać do szpitala na SOR i upewnić się, że rana nie wymaga ingerencji lekarza specjalisty. Zanim jednak to nastąpi, trzeba zatamować krwawienie i zastosować opatrunek uciskowy. Na takie zranienia używamy gazy jałowej lub bandaża. Oczywiście należy również uspokoić dziecko i zapewnić o naszej miłości i trosce o jego zdrowie.

Jeśli doszło do poważnego urazu jednej z kończyn, która mocno krwawi, ale nie jest złamana należy unieść ją powyżej poziomu serca, aby zapobiec wykrwawieniu się i wezwać pogotowie.

Oparzenia

Jeśli dziecko ściągnie na siebie gorący płyn, Twoją natychmiastową reakcją powinno być schłodzenie miejsca oparzenia zimną wodą przez 15 minut. Co ważne, woda powinna być zimna, ale nie lodowata. Dzięki schłodzeniu temperatura nie wniknie w głąb skóry i bardziej jej nie uszkodzić. Złagodzi ból i zmniejszy obrażenia.

Jeśli dziecko zaleje sobie ubranie, należy je jak najszybciej schłodzić i zdjąć. Jednak jeśli ubranie ściśle przylega do ciała, nie wolno robić tego gwałtownie. Zrywanie go na siłę może uszkodzić skórę i pozostawić trwałe blizny.

Po schłodzeniu miejsca oparzenia należy ranę natłuścić (w przypadku lekkich oparzeń). Specjalne kremy i pianki na oparzenia możemy kupić w każdej aptece. Warto trzymać je w naszej podręcznej apteczce.

W przypadku pojawienia się pęcherzy powinniśmy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. W przypadku oparzeń III stopnia konieczna jest hospitalizacja.

Złamania

Dzieci są niesamowicie ruchliwe. Mają w sobie niespożytą ilość energii. Czasem jej nadmiar, połączony z chwilą nieuwagi, może doprowadzić do wypadku. Jeśli podejrzewasz, że ręka lub noga wnuka może być złamana, postaraj się w pierwszej kolejności usztywnić kończynę. Obandażuj rękę lub nogę, podkładając pod nią na przykład sztywny kawałek drewna, aby dziecko nie mogło jej zginać, wezwij pogotowie i powiadom też rodziców wnuka.

Pamiętaj, aby nie wykonywać żadnych gwałtownych ruchów złamaną częścią ciała, aby nie doszło do dodatkowego urazu. Ranę należy przykryć jałowym opatrunkiem. Zwróć uwagę również na to, aby unieruchomić dwa sąsiednie stawy, w celu stabilizacji kończyny. Kończyny górne unieruchamiamy zawsze do tułowia, a dolne: jedna do drugiej.

Zakrztuszenia

U małych dzieci dość często dochodzi do zakrztuszenia z powodu łapczywego jedzenia lub picia. W takich przypadkach dziecko przez chwilę mocno kaszle, aby odkrztusić kawałki jedzenia lub picia. Zdarzają się jednak sytuacje, że kawałek jedzenia lub inny drobny element utkwi w drogach oddechowych malucha.

Taka sytuacja może być niebezpieczna dla życia dziecka. Co zrobić w takiej sytuacji? Przede wszystkim zachować spokój, choć nie jest to łatwe. Najpierw zajrzyj do ust malucha i sprawdź, czy ciało obce jest widoczne i możliwe do wyjęcia. Jeśli tak, zrób to szybko i wszystko wróci do normy. Jeśli nie, musisz spróbować pomóc dziecku wykrztusić zalegający przedmiot czy kęs jedzenia.

W tym celu połóż je na kolanach główką w dół, a starsze dziecko pochyl w przód. Wykonuj na przemian 5 mocnych uderzeń nadgarstkiem między łopatkami. Proces ten powtarzaj 3 razy. Po każdej próbie sprawdzaj czy ciało obce wypadło. Jeśli nie, odwróć dziecko na plecy i wykonaj 5 ucisków klatki piersiowej. U niemowlaka uciśnięcia należy wykonywać dwoma palcami, w okolicy mostka. U dziecka starszego postępujemy tak samo, jak w przypadku osoby dorosłej. Jeśli nie będzie to przynosiło skutku, a dziecko zupełnie nie będzie mogło oddychać i zacznie sinieć, natychmiast wezwij pogotowie i przystąp do standardowej reanimacji do czasu przyjazdu karetki pogotowia.

Połknięcie przedmiotu lub substacji chemicznych

Jeśli dziecko połknęło przedmiot, który nie utkwił mu w gardle, tylko trafił do żołądka, pomoc będzie zależała od tego, co to było. Jeśli był to drobniejszy przedmiot, kosmetyk, tabletki wzięte przez dziecko za cukierki lub coś, co może wywołać zatrucie, należy jak najszybciej wywołać wymioty.

Jeśli od połknięcia minęło więcej czasu, trzeba zabrać malucha do szpitala na płukanie żołądka. Jeśli dziecko zaczyna mieć niepokojące objawy, natychmiast należy jechać do szpitala, wcześniej powiadamiając rodziców o zdarzeniu.

Natomiast kiedy dziecko połknie środek chemiczny, nie wolno wywoływać wymiotów, gdyż grożą one zakrztuszeniem pianą. W takiej sytuacji również niezwłocznie należy jechać z dzieckiem do szpitala.

Utrata przytomności

Utrata przytomności może wystąpić z różnych przyczyn, na przykład z powodu choroby bądź urazu. Jeśli dziecko nie odzyskuje przytomności, ale oddycha, należy udrożnić drogi oddechowe odchylając głowę do tyłu, brodą do góry, ułożyć dziecko w bezpiecznej pozycji bocznej (chyba że mamy podejrzenie urazu kręgosłupa, wtedy płasko, na twardym podłożu) i natychmiast wezwać pomoc.

Jeśli zaś dziecko nie oddycha, po wezwaniu pogotowia należy natychmiast przystąpić do reanimacji. Resuscytację u dzieci przeprowadza się nieco inaczej niż u dorosłych. Tak samo nieco inaczej przeprowadza się ją u niemowląt, niż u dzieci starszych.

U niemowląt wykonujemy pięć mocnych wdechów, tak aby klatka piersiowa się unosiła i 30 uciśnięć klatki piersiowej dwoma palcami. U dziecka starszego również wykonujemy 5 wdechów i 30 uciśnięć, ale jedną, całą dłonią.

Procedurę powtarzamy do uzyskania funkcji życiowych lub przyjazdu karetki pogotowia. Powiadamiamy także natychmiast o sytuacji rodziców dziecka.

Jeśli dziecko odzyskało przytomność przed przyjazdem karetki powinno być dokładnie zbadane przez lekarza, który stwierdzi, czy zdrowiu i życiu dziecka nic nie zagraża. Lekarz poznając przyczynę zdarzenia może skierować dziecko do szpitala w celu dalszej diagnostyki oraz obserwacji.

Kilka dodatkowych rad

Przede wszystkim pamiętaj, by w trudnych sytuacjach zachować zimną krew i nie tracić głowy. Najlepiej jednak zapobiegać takim zdarzeniom poprzez odpowiednie pilnowanie malucha, nie spuszczanie go z oczu, nie pozwalanie maluchowi na kontakt z wrzątkiem czy trzymanie poza zasięgiem dziecka ostrych narzędzi, sztućców (zwłaszcza noży), gwoździ, młotków, broni, jeśli takowa jest w domu (tata czy dziadek może być amatorem polowań), chemii gospodarczej, kosmetycznej, leków, produktów spożywczych suchych, jadalnych dopiero po obróbce, trucizn (środki ochrony roślin, nawozy, trutki na gryzonie) oraz każdych drobnych przedmiotów.

Również zabawki malucha powinny być bezpieczne i nie posiadać drobnych elementów, które dziecko może łatwo połknąć. W przypadku niemowlaka warto posiadać elektroniczną nianię, która powiadomi, że coś się dzieje w momencie, kiedy maluch będzie spał. Kilkulatkowi można już wytłumaczyć, że pewnych rzeczy nie wolno robić, ponieważ jest to niebezpieczne.

Opieka nad wnukiem, to bardzo odpowiedzialne zajęcie. Jego rodzice powierzają Ci je, gdyż mają do Ciebie jako Babci oraz Dziadka zaufanie i wiedzą, że dziecko jest z Tobą bezpieczne i w razie potrzeby otrzyma skuteczną pomoc. Oni są spokojni, a Ty musisz zmierzyć się z niemałym stresem, jeśli coś się wydarzy. Pamiętaj o zachowaniu spokoju w obliczu paniki malucha, którego trzeba będzie uspokoić i wykazać się cierpliwością.

Pierwsza pomoc dla wnuka - najczęściej zadawane pytania

1. Co mam zrobić, jeśli dziecko będzie miało nieszczęśliwy wypadek poza domem?

   Jeśli wybierasz się z wnukiem na wycieczkę z daleka od domu zawsze warto mieć w torebce chusteczki higieniczne oraz plastry opatrunkowe. Nie ważą dużo, a są niezbędne w przypadku zdarcia skóry. Jeśli nie masz ich przy sobie, zapytaj inne osoby, czy nie mają przy sobie czegoś, co pomoże Wam zatamować krwawienie. Koniecznie weź ze sobą telefon komórkowy. W poważniejszych przypadkach trzeba wezwać pomoc lub udać się do najbliższego szpitala.

2. Czy mogę czymś zastąpić wodę utlenioną, jeśli akurat nie mam jej w domu?

   Jeśli nie masz w domu wody utlenionej w pierwszej kolejności przemyj ranę zwykłą chłodną wodą, która oczyści ranę. Jeśli krew nadal się sączy przyklej plaster, a jeśli nie, pozostaw ranę do zagojenia.
   Ranę możesz również odkażać takimi środkami jak: Octenisept, Oktaseptal, Rivanol, spirytus salicylowy.

3. Co zrobić w przypadku silnej reakcji alergicznej?

   Przede wszystkim należy ocenić rodzaj reakcji. Jeśli dziecko tylko mocniej łzawi, kaszle, nasilił się katar lub swędząca wysypka, albo wystąpiła biegunka z powodu alergii pokarmowej, należy podać leki odczulające. Jeśli dziecko ma stwierdzoną alergię rodzice z pewnością poinformują Cię, jakie leki powinieneś podać w pierwszej kolejności.
   Jeśli u dziecka zdiagnozowana została bardzo silna alergia i doszło do jej wystąpienia, w domu powinna znajdować się strzykawka z adrenaliną, którą należy podać w przypadku wstrząsu anafilaktycznego, czyli reakcji najpoważniejszej, będącej zagrożeniem życia dziecka.

4. Czy dziecko po założeniu szwów wymaga specjalnej opieki?

   Na pewno trzeba zmieniać opatrunki, przemywać ranę i pilnować, aby maluch nie zerwał szwów nieświadomie podczas zabawy. Trzeba trzymać się zaleceń podanych przez lekarzy w szpitalu.

5. Jak pomóc niemowlakowi z kolką?

   Można spróbować pomóc poprzez masowanie brzuszka, noszenie na rękach oraz podawanie leków przeciw wzdęciom.

6. Czy czkawka może być powodem do niepokoju?

   Nie, jest czymś zupełnie normalnym, o ile nie zdarza się stanowczo za często i nie jest zbyt trudna do opanowania. U niemowlaka wystarczy podać coś do picia. Starsze dziecko może spróbować wstrzymać przez chwilę oddech.