Jak przystosować mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej?

Jak dostosować dom do potrzeb osoby poruszającej się na wózku?

Dom to często jedyne miejsce, w którym osoba niepełnosprawna może poczuć się w pełni swobodnie. Warto zatem zadbać o to, by mieszkanie było dostosowane do potrzeb osoby poruszającej się na wózku. Co należy zrobić, by stało się ono wygodne i bezpieczne?
  • Ostatnia aktualizacja: 2021-01-22
  • Szacowany czas czytania: 6 min.
Jak przystosować mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej? / Jak dostosować dom do potrzeb osoby poruszającej się na wózku?

Przystosowanie mieszkania dla osoby niepełnosprawnej - o czym warto pamiętać?

Aby osoby niepełnosprawne mogły swobodnie poruszać się po własnym domu, konieczna jest odpowiednia aranżacja wnętrz. Kilka zmian i wprowadzonych udogodnień sprawi, że codzienne czynności będą dla osoby niepełnosprawnej łatwiejsze i bardziej bezpieczne.

To, w jakim stopniu uda nam się dostosować mieszkanie lub dom do potrzeb osoby niepełnosprawnej zależy w dużej mierze od stopnia niepełnosprawności, możliwości finansowych oraz oczywiście potencjału domu lub mieszkania. Nie wszystkie rozwiązania da się wprowadzić oraz nie wszystkie będą konieczne. Inaczej dom należy przystosować do osoby poruszającej się na wózku, a inaczej do osoby poruszającej się o kulach.

Jeśli chcesz, by osobie niepełnosprawnej żyło się w domu komfortowo, możesz wprowadzić zmiany na dwóch płaszczyznach. Pierwszy z nich to ingerencja w konstrukcję budynku: wielkość i rozkład pomieszczeń, progi, schody, dodatkowe elementy w postaci windy. Mniej inwazyjne zmiany to odpowiednia aranżacja wnętrz. Nawet kilka drobnych zmian w wyposażeniu domu, może znacząco wpłynąć na komfort mieszkającej w nim osoby niepełnosprawnej.

Jak dostosować dom do potrzeb osoby poruszającej się na wózku?

Domy są różne - jedne są bardziej rozbudowane, inne są wielkości mieszkań. Ich rozkład oraz rozplanowanie pomieszczeń zależy również od okresu, w którym były budowane. Najwięcej pracy w dostosowywaniu mieszkania do osoby niepełnosprawnej jest w starym budownictwie. Charakteryzowało się ono małymi pomieszczeniami, dzieloną przestrzenią oraz licznymi progami. Aby zapewnić maksymalny komfort i wygodę osoby niepełnosprawnej, warto wprowadzić kilka zmian w rozkładzie i konstrukcji budynku, lub w przypadku budowy domu, odpowiednio go zaprojektować.

Wielkość pomieszczeń

Jeśli jest to możliwe, warto zaprojektować lub przebudować mieszkanie w taki sposób, by nie mnożyć niepotrzebnie pomieszczeń. Kosztem wielu małych pokoi, lepiej zaaranżować wnętrza duże i przestronne, w których możliwe będzie swobodne poruszanie się na wózku. Bardzo polecanym rozwiązaniem jest łączenie pomieszczeń. Przykładem może być kuchnia, salon i jadalnia. Wyburzając ściany, stworzysz jedno, duże pomieszczenie dzienne, które będzie przestronne, wygodne i praktyczne. Kolejny przykład to odrębna toaleta i łazienka. Z perspektywy wygody osoby niepełnosprawnej, znacznie lepszym rozwiązaniem jest połączenie dwóch łazienek w jedną - większą.

Progi i przejścia

Jedną z trudniejszych do pokonania barier w domu osoby niepełnosprawnej jest próg oraz wąskie przejście. Dla poruszającego się na wózku konieczność przejazdu przez progi i manewrowanie w przejściach pomiędzy pomieszczeniami, jest bardzo dużym utrudnieniem. Poprawa tych elementów wykończenia powinna być jedną z pierwszych czynności, jakie wykonujesz, przygotowując dom do potrzeb osoby poruszającej się na wózku. Nie jest to czasochłonne ani kosztowne, a bardzo ułatwi osobie niepełnosprawnej codzienne funkcjonowanie. Aby przejścia były komfortowe, powinny mieć minimalną szerokość 90 cm. Najlepiej jednak kiedy będzie to 110 cm.

Okna i drzwi

Kolejne elementy w domu, który powinny być dostosowane do potrzeb osoby niepełnosprawnej, to okna i drzwi. Z drzwi najlepiej zrezygnować w miejscach, w których nie są potrzebne. Pomieszczenia typu kuchnia, salon, jadalnia mogą posiadać przejścia otwarte. Drzwi do łazienki najlepiej, jeśli będą przesuwne. W przypadku drzwi skrzydłowych zadbaj o to, by była możliwość ich swobodnego, szerokiego otwarcia.

Jeśli tylko masz taką możliwość, dopilnuj, by okna i drzwi miały klamki na odpowiedniej wysokości. W nowym budownictwie raczej stosuje się już rozwiązania uniwersalne, jednak w starych domach lub mieszkaniach, te elementy mogą wymagać przeróbek. Osoba niepełnosprawna powinna mieć możliwość otwarcia okna lub swobodnego wyjechania wózkiem na balkon. Jeśli posiadasz w domu drzwi balkonowe, zadbaj również o ich odpowiednią szerokość.

Włączniki świateł

Włączniki świateł muszą być zamontowane nieco niżej niż zwykle. Podobnie domofon, telefon wiszący na ścianie oraz bezpieczniki, szczególnie wtedy, kiedy osoba niepełnosprawna przebywa w mieszkaniu sama. Innym, alternatywnym rozwiązaniem włączania światła, jest instalacja oświetlenia sterowanego przy pomocy pilota. Obecnie jest to rozwiązanie coraz częściej stosowane, ponieważ ułatwia włączanie i wyłączanie światła bez konieczności przemieszczania się.

Podłogi

Kolejnym ważnym elementem domu, który ma duży wpływ na komfort osoby niepełnosprawnej, są podłogi. Ich rodzaj ma ogromne znaczenie - może albo ułatwić, albo utrudnić poruszanie się na wózku. Jeśli dostosowujesz mieszkanie do wózka inwalidzkiego, pozbądź się wszelkich wykładzin, dywanów, chodników oraz innych elementów dekoracyjnych, które mogą blokować koła. Najwygodniejsza podłoga do swobodnego poruszania się na wózku to gładkie panele oraz parkiet. Jeśli chcesz postawić na płytki, niech będą to kafle antypoślizgowe, najlepiej o ryflowanej powierzchni.

Aranżacja wnętrz, która ułatwi codzienne funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej

Przestrzeń

Aranżując wnętrza w domu, w którym mieszka osoba niepełnosprawna, kieruj się uniwersalną zasadą: zachowaj jak najwięcej przestrzeni. Poruszanie się na wózku, szczególnie w ciasnych miejscach, to nie lada wyzwanie. Bardzo łatwo stracić cierpliwość, kiedy koła wózka co chwile napotykają na przeszkody, które trzeba omijać. Zrezygnuj ze zbędnych elementów dekoracyjnych. Nie ograniczaj przestrzeni kwietnikami, komodami, stolikami pomocniczymi. Im więcej swobodnej przestrzeni, tym wygodniejsze poruszanie się wózkiem po domu. Elementy dekoracyjne, które są bardzo ważne w aranżacji wnętrz, niech będą wiszące. Wiszące kwietniki, obrazy oraz zegary mogą równie dobrze stworzyć przyjemny klimat w mieszkaniu, co dekoracje stojące.

Łazienka

Największym wyzwaniem w aranżacji wnętrz dla potrzeb osoby niepełnosprawnej jest zwykle łazienka. W domach małych i ciasnych niezwykle trudno jest dostosować ją w taki sposób, by była wygodna i przestrzenna. Kilka podstawowych zmian ułatwi jednak korzystanie z niej osobie poruszającej się na wózku.

Pierwsza zmiana powinna dotyczyć toalety. Sedes najlepiej zawiesić na wysokości około pół metra nad podłogą. Warto wyposażyć go również w specjalną nakładkę z mocnymi uchwytami oraz przerywaną deskę, która ułatwia czynności toaletowe. Aby korzystanie z WC było jeszcze wygodniejsze, spłuczka powinna być umieszczona z boku toalety, a nie jak to zwykle bywa, z tyłu.

Aranżując łazienkę osoby niepełnosprawnej, zrezygnuj z wanny na rzecz prysznica. Jest znacznie wygodniejszy w stosowaniu. Najlepiej wybrać prysznic bezkabinowy oraz bezbrodzikowy. W całej łazience, w tym również w prysznicu, zamontuj uchwyty i poręcze, które ułatwiają osobie niepełnosprawnej korzystanie z urządzeń sanitarnych.

Bardzo ważna jest również umywalka. Najlepiej sprawdzają się oczywiście umywalki wiszące. Można pod nie podjechać wózkiem i osoba niepełnosprawna może wówczas w pełni swobodnie korzystać z baterii oraz lustra nad umywalką, które również powinno być dostosowane pod względem wysokości. Najlepiej, jeśli wisi nie wyżej, niż 100 cm nad podłogą. Wybierając lustro do łazienki, poszukaj takiego, które ma możliwość uchylenia. Jest bardzo praktyczne i funkcjonalne dla osób poruszających się na wózku.

Sypialnia

Człowiek w łóżku spędza bardzo dużo czasu w ciągu doby, a wygodny sen to gwarancja dobrego samopoczucia oraz zdrowia. Z tego względu warto poświęcić temu meblowi sporo uwagi, szczególnie jeśli mamy do czynienia z osobą niepełnosprawną. Warto pamiętać, że przy ograniczonych ruchach bardzo trudno poprawić materac, poduszkę oraz znaleźć wygodną pozycję do snu. Z tego względu bardzo praktycznym rozwiązaniem w sypialni osoby niepełnosprawnej będzie łóżko regulowane pilotem. Kolejny ważny aspekt to jego wysokość oraz swobodny dostęp z obu stron.

Aranżując sypialnię, zadbaj o to, by z poziomu łóżka był swobodny dostęp do szafki nocnej oraz lampki. Osoba niepełnosprawna powinna być w stanie z pozycji leżącej lub półsiedzącej zgasić samodzielnie światło oraz dosięgnąć najbardziej potrzebnych rzeczy z szafki.

Kuchnia

Kolejnym wymagającym w aranżacji pomieszczeniem jest kuchnia. Na szczęście obecnie większość mebli kuchennych wykonuje się na wymiar, co daje niemal nieograniczone możliwości aranżacji. Można dostosować wysokość blatów oraz podział i sposób otwierania szafek kuchennych.

W kuchni osoby niepełnosprawnej powinno znaleźć się miejsce robocze, z którego można będzie swobodnie skorzystać, będąc na wózku. Idealnie sprawdza się blat, który pod spodem nie ma szafki kuchennej, a zamiast niej znajduje się otwarta przestrzeń. Wózek wówczas mieści się pod spodem, a przygotowywanie posiłku jest znacznie łatwiejsze. Alternatywą dla tego rozwiązania jest blat wysuwany. Blat w kuchni osoby niepełnosprawnej powinien mieć wysokość około 80 cm.

Kolejnym ważnym aspektem, na który należy zwrócić uwagę, są szafki. Górne szafki nie mają praktycznie żadnego zastosowania, dlatego można z nich zrezygnować, na rzecz dekoracyjnych półek. Szafki dolne spełnią najwięcej funkcji, dlatego warto zadbać o to, by były praktyczne. Najlepiej sprawdzają się szuflady, które ułatwiają organizację i zapewniają łatwy dostęp do znajdujących się w środku przedmiotów. Warto również zastosować szuflady typu cargo, które są dodatkowym ułatwieniem w organizacji kuchni.

Zwróć również uwagę na odpowiedni dobór sprzętów AGD. Szczególnie jeśli chodzi o lodówkę oraz kuchenkę. Lodówka powinna być niewysoka, a kuchenka najlepiej, jeśli zostanie zastąpiona płytą indukcyjną, która jest bezpieczniejsza. Istnieje możliwość zakupu płyty, w której garnki ustawia się szeregowo. Dzięki temu zyskuje się do nich łatwiejszy dostęp niż w przypadku tradycyjnych płyt i kuchenek. Wybierając zlew, szukaj takiego, który będzie niezbyt głęboki. Bardzo przydatna będzie również wyciągana wylewka.

Przygotowanie domu do potrzeb osoby niepełnosprawnej nie należy do zadań łatwych. Warto wcześniej się do tego przygotować i zastanowić, które rozwiązania będą konieczne do zastosowania, a z których można zrezygnować. Wskazówki zawarte w tym artykule pozwolą Ci lepiej zrozumieć potrzeby osób niepełnosprawnych, a tym samym lepiej dostosować wnętrza, w których na co dzień przebywają.

Przystosowanie mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej - najczęściej zadawane pytania

  1. Moja żona ma problemy z poruszaniem się od dłuższego czasu i prawdopodobnie już niedługo wózek będzie koniecznością. Chciałbym przygotować mieszkanie, żeby było jej wygodnie. W całym domu mamy jednak wykładzinę. Czy wózek poradzi sobie z taką powierzchnią? Wymiana podłogi w całym domu to duży koszt i nie wiem, czy możemy sobie na ten moment na to pozwolić.

    Wszystko zależy od rodzaju posiadanej w domu wykładziny. Jeśli jest ona gładka oraz cienka - koła wózka nie powinny być blokowane. Swobodne poruszanie się na wózku uniemożliwiają materiały miękkie, grube oraz wykładziny i dywany, które się zapadają. Jeśli Wasza wykładzina do takich nie należy, jej wymiana może nie być konieczna.

  2. Chciałbym pomóc mamie w poruszaniu się po domu i wkrótce rozpocząć remont łazienki. Większość będę robić sam, stąd moje pytanie. Gdzie mogę zakupić elementy, które będą udogodnieniem dla osoby niepełnosprawnej? Chodzi mi o poręcze, uchwyty i specjalne toalety?

    Większość sklepów budowlanych ma w swojej ofercie akcesoria do łazienki, które dedykowane są wygodzie i bezpieczeństwu osób niepełnosprawnych. Jeśli jednak nie znajdziesz tam tego, czego szukasz, możesz spróbować w sklepach online oraz dobrych salonach łazienkowych.

  3. Od pół roku poruszam się na wózku. Na początku nie zmieniałam nic w swoim mieszkaniu, jednak teraz coraz bardziej zdaję sobie sprawę, że zmiany są potrzebne, szczególnie w łazience. Słyszałam o dofinansowaniach, które można dostać na pokrycie kosztów remontu. Gdzie mogę dowiedzieć się więcej na ten temat?

    Osoby z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności mogą liczyć na zwrot części kosztów poniesionych w związku z przystosowaniem łazienki do swoich potrzeb. Realizatorem dofinansowań jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i to tam najlepiej zgłosić się po więcej informacji. Pamiętaj jednak, że dofinansowanie nie pokrywa pełnych kosztów remontu, a jedynie część. Maksymalny zwrot poniesionych kosztów to 80%.

Oceń ten artykuł:

Anna Setlak

Anna Setlak

Redaktorka i copywriterka, absolwentka Wydziału Humanistycznego KUL oraz Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS. Swoje doświadczenie lingwistyczne wykorzystuje w tworzeniu wartościowych treści, które przekazują wiedzę i tworzą fundament pozytywnych relacji.

Ostatnio dodane