Pomysły na zabawy sensoryczne z dziećmi

Integracja sensoryczna - co to takiego?

Integracja sensoryczna polega na odczytywaniu i interpretowaniu bodźców zmysłowych. Dzięki niej możliwa jest odpowiednia reakcja na zaistniałą sytuację. To dzięki integracji sensorycznej człowiek automatycznie odrywa rękę od gorących przedmiotów lub próbuje chwycić spadający przedmiot. Integracja sensoryczna to proces, który zachodzi poza świadomością, a jej rozwój rozpoczyna się już w życiu płodowym.

Zabawy sensoryczne - rozwijający sposób spędzania wolnego czasu

Prawidłowy rozwój integracji sensorycznej zależy w dużej mierze od zmysłów. To właśnie one dostarczają mózgowi informacji, które ten może zinterpretować. Jak zatem rozwijać działanie zmysłów? Kluczowe jest ich pobudzanie.

Przeplatanki

Ta zabawa rozwija sprawność dłoni. Dzięki tym ćwiczeniom dziecko będzie lepiej posługiwało się swoimi dłońmi, a co za tym idzie, szybciej opanuje umiejętność pisania. Do ćwiczenia będziesz potrzebować:

• Sznurowadeł
• Kawałka twardej tektury (np. tylna okładka bloku rysunkowego lub technicznego)
• Kolorowych wstążek (możesz zamienić na kolorowe paski z bloku rysunkowego)
• Nożyczek
• Dziurkacza

Pierwszym etapem ćwiczenia jest wycięcie dwóch kształtów: prostokąta i trójkąta. Następnie przy pomocy nożyczek oraz dziurkacza, wspólnie z wnukiem wycinacie otwory w figurach, w sposób analogiczny do poniższego rysunku.

Najważniejszym zadaniem w ćwiczeniu jest przeplatanie sznurówek przez okrągłe otwory, a wstążek przez wycięte prostokąty w dowolny, wymyślony przez dziecko sposób. Zabawę możecie powtarzać, wykorzystując również inne kształty.

Domowa plastelina

Wszelkie ciastoliny są doskonałym narzędziem w rozwoju integracji sensorycznej. My proponujemy wykonanie masy plastycznej własnoręcznie ze składników, które na pewno znajdziesz w swoim domu. Do jej wykonania będziecie potrzebować:

• Żelu pod prysznic
• Mąki ziemniaczanej
• Barwników spożywczych (opcjonalnie)

Do żelu pod prysznic dodaj mąki, aby uzyskać masę, która nie będzie lepić się do rąk. Dodając barwniki spożywcze, możesz wykonać masy w różnych kolorach. Tak przygotowaną masę wnuk może wałkować, wycinać z niej różne kształty oraz lepić elementy przestrzenne. Po zabawie masę możesz zamknąć w pudełku i przechowywać przez kilka dni.

Piesek - trafianie do celu

Zabawa, która rozpoczyna się już w momencie jej przygotowywania. Rozwija w dziecku zręczność oraz zdolności plastyczne.

Do jej przygotowania będziecie potrzebować:

• Pokrywki od pudełka po butach (najlepiej białej)
• Kolorowych flamastrów
• Piłeczki do ping-ponga

Na samym początku trzeba narysować głowę pieska. Najlepiej będzie, jeśli to Ty wykonasz jego kontur, a dziecko później go pokoloruje. Rysując głowę pieska zrób to w taki sposób, aby zajęła ona niemal całą długość pudełka. Nos psa powinien być na środku i musi mieć taką wielkość jak piłeczka do ping-ponga. Kiedy już narysujesz kontury, wspólne z wnukiem możecie go pokolorować według własnych upodobań. Następnie należy wyciąć nos pieska. Zadaniem zręcznościowym jest manewrowanie pudełkiem w taki sposób, by piłeczka trafiła w otwór.

Przesypywanie kaszy

Bardzo łatwe w przygotowaniu ćwiczenie. Zamiast kaszy możesz wykorzystać również inne produkty, które posiadasz w domu. Mogą to być: ryż, mąka, płatki owsiane lub piasek.

Do zabawy będziecie potrzebować:

• Kaszy lub innych produktów
• Różnej wielkości słoików lub pojemników
• Różnej wielkości łyżek
• Lejka

Nasyp do większej miski kaszę lub inny produkt, tak by wnuk miał do niego dobry dostęp. Następnie przygotuj suche, puste pojemniki lub słoiki o różnych kształtach i wielkościach. Zadaniem wnuka jest przesypanie kaszy z miski do pojemników w dowolny sposób. Może używać łyżek różnej wielkości oraz lejka.

Zabawa patyczkami

Zajmująca zabawa, która może być świetnym ćwiczeniem wykonywanym w każdej wolnej chwili. Jeśli potrzebujesz czymś zając wnuka na czas gotowania obiadu, ta zabawa jest bardzo dobrym pomysłem. Będziecie w niej potrzebować:

• Rolki papieru toaletowego
• Patyczków do szaszłyków
• Plastikowych rurek
• Koralików
• Suchego makaronu penne
• Innych przedmiotów, które można nawlekać (np. guziki z dużymi oczkami)

Na początku należy wbić patyczki do szaszłyków w rolkę papieru w taki sposób, aby były one stabilne. Zadaniem wnuka jest nawlekanie posiadanych przedmiotów na patyczki. Dziecko ćwiczy w ten sposób koncentrację i skupienie oraz poznaje różne faktury.

Sensoryczne rękawiczki

Poprzez tę zabawę dziecko nie tylko rozwija swój zmysł dotyku, ale również relaksuje się i wycisza.

Do tego ćwiczenia będziecie potrzebować:

• Kilka sztuk rękawiczek lateksowych
• Różnorodnych sypkich produktów (np. mąka, kasza, ryż, mały makaron, sól)
• Łyżki

Każdy z przygotowanych produktów przesyp do osobnej miski. Na początku wnuk powinien zapoznać się z fakturą każdego z nich. Niech weźmie go do ręki, dotknie palcami. Następnie każdy produkt przesypcie łyżką do rękawiczek lateksowych (jedna rękawiczka = jeden produkt). Kiedy skończycie, przetasuj rękawiczki, tak by były ułożone na stole w losowy sposób. Zadaniem wnuka jest rozpoznanie poprzez dotyk, który produkt znajduje się w danej rękawiczce. Ćwiczenie może mieć różne stopnie trudności w zależności od tego, czym napełnicie rękawiczki. Rozróżnienie mąki od kaszy będzie łatwym zadaniem. Trudniejsze będzie z kolei odróżnienie cukru od soli.

Pudełko sensoryczne

Doskonały sposób na rozwój integracji sensorycznej. Jego przygotowanie jest łatwe i samo w sobie jest źródłem świetnej rozrywki.

Do wykonania pudełka sensorycznego będziecie potrzebować:

• Średniej wielkości kartonowego pudełka (np. po butach)
• Elementów o różnych fakturach (np. filc, makaron, gąbka, gumka do mazania, folia bąbelkowa, plastikowy kubek, rzep, metalowy guzik, itd.)
• Nożyczek
• Kleju na gorąco

Wszystkie elementy, które wybraliście do umieszczenia w pudełku, należy przykleić na samym spodzie przy pomocy kleju na gorąco. Aby urozmaicić zabawę, niektóre przedmioty możecie pomalować flamastrami. Następnie na górnej pokrywie pudełka wytnijcie dwa otwory takiej wielkości, aby wnuk mógł w nie włożyć dłonie. Jego zadaniem będzie zgadywanie, jakiego przedmiotu dotyka. W trakcie zabawy zachęcaj wnuka do opisywania dotykanych elementów. Niech dziecko nazywa ich kształt oraz fakturę. Dzięki temu rozwija nie tylko swoje zmysły, ale również słownictwo.

Poszukiwanie skarbów

Ta zabawa oprócz tego, że jest wyjątkowo rozwijająca, to również jest źródłem świetnej zabawy dla dzieci w każdym wieku. Do jej przygotowania będą Ci potrzebne:

• Ryż (minimum 2-3 kg)
• Niewielkie przedmioty o różnym kształcie (np. mała linijka, gumka do mazania, piłka, zakrętka od perfum, zakrętka od butelki)
• Kartka
• Flamaster lub ołówek
• Duża miska (niezbyt szeroka)

Na samym początku zadaniem wnuka będzie odrysowanie kształtu niewielkich przedmiotów znajdujących się na stole. Następnie wrzucajcie przedmioty do miski wypełnionej ryżem, tak, aby nie było ich widać. Zadaniem wnuka jest próba odszukania poszczególnych przedmiotów w ryżu, nazwanie tego co dotknął oraz dopasowanie do kształtu odrysowanego na papierze. Jest to wyjątkowo rozwijająca zabawa, która pobudza wiele zmysłów.

Zagadka zapachowa

W rozwijaniu integracji sensorycznej ważne są wszystkie zmysły, nie tylko dotyk. To ćwiczenie pobudza zmysł zapachu.

Oto lista rzeczy, których będziesz potrzebować:

• Kilku nieprzezroczystych pudełek (możesz wykorzystać opakowania po drażetkach i okleić je jednokolorowym papierem)
• Produktów o charakterystycznym zapachu (np. kawa, ocet, cynamon, skórka z pomarańczy, imbir, czosnek)

Aby przygotować zgadywankę, musisz przelać lub przesypać produkty do osobnych pojemników. Następnie ustawiasz je przed wnukiem. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie, który produkt znajduje się w każdym opakowaniu. Jeśli wnukowi spodoba się zabawa, możesz stopniowo zwiększać stopień trudności i sięgać po produkty o mniej oczywistym zapachu.

Dźwiękowe zagadki

Kolejny zmysł, który należy w dziecku rozwijać to oczywiście zmysł słuchu. Ta zabawa sprawdzi się w tym bardzo dobrze. Do jej przygotowania będą Ci potrzebne:

• 10 zamykanych pudełek (np. po zabawkach z jajka niespodzianki)
• Wytłaczanka
• Niewielkie produkty, które zmieszczą się w pudełkach (np. groch, kasza, pestki słonecznika, łupinki po pistacjach)

Przygotowane produkty należy włożyć w takiej samej ilości do dwóch osobnych pudełek. Następnie wszystkie wypełnione pojemniki układasz losowo w wytłaczance. Tak przygotowaną zabawę pokazujesz wnukowi. Zadaniem dziecka jest odnalezienie dwóch identycznie brzmiących pudełek. Jeśli wnuk nabierze w tym wprawy, możesz utrudnić to ćwiczenie o zgadywanie produktów, które znajdują się w środku.

Co jest w worku?

Ta zabawa to świetne ćwiczenie na rozpoznawanie przedmiotów, które znajdują się wewnątrz worka. Zamiast niego, możesz również użyć skarpetki lub małej poszewki na poduszkę - w zależności od tego jakie przedmioty chcesz włożyć do środka. Zadaniem wnuka jest oczywiście nazwanie przedmiotów, których dotyka. Przygotowując ćwiczenie, wybieraj elementy różnej wielkości, wykonane z różnorodnych materiałów. Dzięki temu w trakcie zabawy możesz prosić wnuka o rozpoznanie nie tylko przedmiotu, ale również materiału, z jakiego jest wykonany. Jeśli dziecko nie potrafi tego wskazać, może opisywać kształt i fakturę przedmiotu, który dotyka.

Zabawy sensoryczne - najczęściej zadawane pytania

1. Temat integracji sensorycznej nie jest mi obcy. Już od jakiegoś czasu szukam ciekawych zabaw sensorycznych, by spędzać czas z wnukiem w rozwijający sposób. Od zawsze zastanawiało mnie jednak jaki wiek dziecka jest odpowiedni do rozpoczęcia zabawy w taki sposób?

   Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Integrację sensoryczną można rozwijać już od pierwszych dni życia dziecka. Jedyne, co się różni to sposób, w jaki się to robi. Przedstawione tutaj zabawy najlepiej sprawdzą się u dzieci w wieku przedszkolnym. Niektóre ćwiczenia wymagają większej zręczności, dlatego najmłodsze dzieci mogą sobie z nimi nie poradzić. Inne z kolei - tak jak przesypywanie kaszy - będzie dobre już dla 3 latków. Pamiętaj tylko, by mieć wnuka stale pod kontrolą, by nie wzięło małych przedmiotów do buzi.

2. Niedługo zbliżają się urodziny wnuka i chciałabym kupić mu zabawki, które będą w jakiś sposób rozwijające. Czy są dostępne na rynku gotowe zabawki sensoryczne, które można kupić? Jeśli tak, co warto wybrać?

   Sklepy oferują bardzo duży wybór zabawek sensorycznych. Jeśli Twój wnuk jest jeszcze małym dzieckiem i dopiero zaczyna wykazywać zainteresowanie zabawkami, postaw na te, które mają różne faktury i materiały oraz są ciekawe w dotyku. Mogą to być np. pluszaki uszyte z różnych skrawek materiałów: szorstkich, gładkich, pluszowych, plecionych itd. Jeśli Twój wnuk jest już nieco starszy, bardzo dobrze sprawdzą się drewniane zabawki, w których trzeba coś nawlekać, przekładać przez otwory lub składać.

3. Mojego wnuka trudno zainteresować czymś innym niż smartfon i od jakiegoś czasu intensywnie próbuję znaleźć ciekawe zabawy, które będą go w jakiś sposób rozwijać. W związku z tym nasunęło mi się pytanie: czy integrację sensoryczną rozwija się również u zdrowych dzieci? Czy te zabawy dedykowane są jedynie dzieciom z zaburzeniami?

   Rozwój integracji sensorycznej trwa u człowieka całe życie. Oczywiście u dzieci rozwija się ona najbardziej dynamicznie, ponieważ to wtedy poznają one świat i chłoną najwięcej informacji. Zaburzenia integracji sensorycznej wymagają specjalistycznej terapii pod nadzorem wykwalifikowanej osoby. Zabawy rozwijające integrację sensoryczną prezentowane w tym artykule przeznaczone są dla wszystkich dzieci.