Co to jest TikTok i jak z niego korzystać?

TikTok o co tu chodzi?

TikTok to stworzona w Chinach aplikacja mobilna, której celem jest udostępnianie bardzo krótkich (15 do 60 sekund) materiałów wideo. Warunkiem zrobienia na tej platformie furory jest publikowanie filmików do złudzenia przypominających klipy wideo, czyli teledyski muzyczne. Aby zrozumieć realną różnicę pomiędzy tą aplikacją, a innymi, warto zacząć od kilku słów o popularności mediów społecznościowych.

MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE, czyli social media to wedle definicji grupa bazujących na internetowych rozwiązaniach aplikacji, które umożliwiają tworzenie i wymianę generowanych przez użytkowników treści. Warto tu nadmienić, że określenie „media” nie oznacza jak w przypadku mediów tradycyjnych konieczności podawania do wiadomości publicznej faktów. W przypadku mediów społecznościowych liczy się bardziej wysoki stopień interaktywności niż autentyczność. Media te bowiem zmieniają wymiar komunikacji i bazują głównie na dialogu, ponieważ są generowane przez konsumentów, a nie zawodowych twórców treści. Media społecznościowe różnią się od tradycyjnych całą masą czynników, wśród których wymienić można chociażby zasięg, dostęp czy wiarygodność. Jednak możliwość korzystania z nich i uczestniczenia w nieograniczonym dialogu, sprawia, że są ogromnie popularne.

TikTok miał być w założeniu muzycznym wyzwaniem, musicalem, a tworzenie materiałów na ten kanał miało być równie proste jak ich oglądanie. I tak właśnie jest, materiały od 15 do 60 sekund można łatwo montować za pomocą obecnych w nowoczesnych telefonach technologii. Dodatkowo, by dołożyć do swojego wideo efekty specjalne (maski, napisy, zmiana kolorów) wystarczy umiejętnie korzystać z aplikacji.

Popularne formy materiałów wideo na TikTok to m.in.:

• Lip-sync - twórca tańczy i naśladuje oryginalnego wykonawcę utworu, udając, że śpiewa (coś jak playback);
• Stand-up - krótki występ komediowy;
• Pokaz - prezentacja jakiejś umiejętności akrobatycznej, tanecznej, sportowej;
• Tutorial - poradnik. Szczególnie popularne są te dotyczące makijażu czy domowych trików;
• Stream - relacja na żywo.

Jeśli chodzi o wykorzystanie muzyki na TikTok nadal najwięcej pojawiających się filmików to lip-sync, jednak dużą rolę w tym kanale odgrywa również moda i kreowanie pewnego stylu życia. Zaletą kreowanych treści jest oczywiście ich błyskawiczne pojawienie się i ogólna dostępność.

TikTok - krótka historia

Tak jak w przypadku wszystkich innych nowych mediów, tak i tu najważniejsza jest grupa odbiorcza. Odpowiednio dobrana i obdarowywana właściwie zaadresowanym kontentem, odwdzięcza się sporym zainteresowaniem.

KONTENT - słowo najczęściej pojawia się w rzeczowniku pochodzącym z języka angielskiego i oznacza „zawartość” czy „treść”, chociaż w języku angielskim także występuje jako czasownik i oznacza usatysfakcjonowanie. Kontent w odniesieniu do treści strony jest jej zawartością merytoryczną, która im bardziej wartościowa i dopasowana do strony docelowej, tym lepiej.
W języku polskim oczywiście kontent jest przymiotnikiem i oznacza bycie zadowolonym, czyli ukontentowanym.

Zanim przejdziemy do historii aplikacji, trzeba zobaczyć o jakiego rodzaju kontencie w TikTok mówimy. Oto komplikacja bardzo popularnych w marcu 2020 roku filmików:

Wszyscy, których widzimy w tych wideo to tiktokerzy. Jak widać w powyższej kompilacji są mniej lub bardziej uzdolnieni tiktokerzy. Niektóre filmy zachwycają, bo pokazują naprawdę utalentowanych młodych ludzi, znakomita większość to wygłupy czy zabawne inscenizacje. Jak to wszystko się zaczęło?

Chiński sposób na internet

Historia TikTok zaczyna się w Pekinie w 2012 roku. To właśnie tam powstaje firma ByteDance, która zajmuje się narzędziami opierającymi się na algorytmach maszynowego „uczenia się”, oznacza to mniej więcej tyle, że kanały są aktualizowane na podstawie tego, czego uczą się o swoich użytkownikach. ByteDance głodne światowych sukcesów zakupiło za miliard dolarów bardzo popularny w USA i Europie muzyczny start-up Musical.ly, by następnie połączyć go z istniejącym wcześniej TikTok. W Chinach odpowiednikiem TikTok jest Douiyn, który jest bardziej zaawansowany niż jego globalny odpowiednik. ByteDance ze swoimi wszystkimi aplikacjami w 2018 roku miał już 800 milionów aktywnych użytkowników dziennie.

Najlepsza aplikacja do krótkich nagrań

Wedle statystyk TikTok ma ponad 500 milionów aktywnych użytkowników miesięcznie. To tak jakby z tej aplikacji korzystała prawie cała ludność zamieszkująca Unię Europejską. To znacznie większa popularność niż ta, jaką mogą się poszczycić starsze aplikacje jak Twitter czy Snapchat. Na świecie prawie 60 procent populacji jest online. Łączna ilość użytkowników mediów społecznościowych na całym świecie szacuje się na około 3,8 miliarda osób. Zdecydowanie najwięcej użytkowników niezmiennie ma Facebook.

Źródło: wearesocial/Hootsuite

Ogromną przewagę grupy Facebook pokazuje też zestawienie najbardziej popularnych aplikacji, które w 2019 roku używane były przez posiadaczy urządzeń z oprogramowaniem Android i iOS.

Źródło: BusinessofAPPS

Jak widać dostępny na 150 rynkach i w 39 językach TikTok jest obecny w tych zestawieniach. Jeśli chodzi o popularność TikTok w poszczególnych krajach, zdecydowanie najwięcej, bo aż ponad 190 milionów instalacji tej aplikacji nastąpiło w 2019 roku w Indiach, na drugim miejscu znalazły się Stany Zjednoczone (41 mln), na trzecim Turcja (23 mln).

Co ogląda się na TikTok? Najpopularniejsi tiktokerzy

Najpopularniejsze konta na TikTok prowadzą oczywiście osoby młode. To właśnie tej grupie forma komunikowania się ze światem, jaką proponuje TikTok najbardziej odpowiada. Statystyki zmieniają się dość często, bo użytkowników stale przybywa, ale od jakiegoś czasu, najpopularniejsze konto na TikTok prowadzi 17-letnia (urodzona w 2002 roku w USA) Loren Gray, którą na TikTok obserwuje ponad 41 milionów osób. Trudno to sobie wyobrazić, bo liczba przewyższa całą populację naszego kraju. Czym Loren przyciąga fanów? Oto krótka kompilacja jej najczęściej oglądanych występów online:

Czy to przeraża? Poniekąd tak, bo jak się nad tym chociaż pobieżnie zastanowić, te filmiki niewiele wnoszą do życia ich widzów, a dla osób starszych zupełnie słusznie mogą być uznane za stratę czasu.

Ale popularna Loren konkuruje zacięcie z Charli D'Amelio, która czasem ma o 100 000 fanów więcej niż panna Gray a czasem mniej. Charli D'Amelio mniej niż Loren koncentruje się na ubraniach i modzie, a więcej na tańcu, bo popularność zarówno na TikTok jak i Youtube zdobyła dzięki autorskim choreografiom. Tu kompilacja najpopularniejszych w 2020 roku filmików wydaje się być nieco bardziej rozsądna niż nagrania wcześniej wspomnianej Loren.

Co prawda więc niektóre konta mogą dorosłych przerażać jeśli chodzi o płytkość przekazu, jednak jak w każdym innym świecie i tu można znaleźć coś wartościowego!

RADA: Nie musimy śledzić kont najpopularniejszych tiktokerów ani nawet znać ulubieńców naszych wnuków. Wystarczy czasem podpytać nasze pociechy co tam ostatnio opublikował ktoś z czołówki najpopularniejszych w kraju i na świecie twórców. Statystyki i zestawienia znajdziemy na serwisach zajmujących się badaniem mediów społecznościowych.

Wśród innych popularnych na całym świecie kont tiktokowych mamy m.in. byłą gwiazdę telewizji dla dzieci, która jako pierwsza przekroczyła liczbę 20 milionów osób obserwujących na Musical.ly (Baby Ariel), całą rzeszę piosenkarzy amatorów oraz psa rasy pomeranian o imieniu JiffPom, którego konto obserwuje prawie 20 milionów osób.

Kim są użytkownicy TikTok w Polsce?

Zasięgi najpopularniejszych polskich tiktokerów są mniejsze niż sław światowych, ale u nas również spora grupa twórców może się poszczycić niezłą popularnością. Najlepiej zbieranie fanów idzie Marii Jeleniewskiej, którą obserwuje ponad 9 milionów osób. Dziewczyna nie tylko tańczy i się przebiera, ale również samodzielnie montuje swoje klipy.

Co do użytkowania TikTok w Polsce, zdecydowanie najczęściej sięgają do tego kanału kobiety, które wedle wyliczeń agencji GET HERO, dokonanych we współpracy z SWPS Uniwersytetem Humanistycznym stanowią aż 95% użytkowników. Aż 37% użytkowników TikTok to młodzież w wieku 14-15 lat. Ogromną zaletą aplikacji dla większości użytkowników jest możliwość nie tylko obserwowania, ale w łatwy sposób tworzenia własnych nagrań. Właściwie każdy nastolatek posiada swój telefon i potrafi przygotować proste nagranie.

Źródło: GET HERO, SWPS

Prawie 14% użytkowników twierdzi, że dzięki TikTok mają szanse poznać ciekawe trendy. Spora część zwolenników tego kanału komunikowania się ze światem przyznaje, że to po prostu sposób na nudę i dobrą zabawę w domu. TikTok oczywiście działa w kwestiach społecznościowych, jak inne starsze aplikacje. Można więc komentować i oceniać filmy, wysyłać wiadomości prywatne i śledzić ulubionych twórców. To sprawia, że jest on silnym konkurentem bardziej znanych aplikacji, których zwykły używać osoby starsze.

Czego się uczą, co im się podoba - co myślą użytkownicy TikTok?

Negatywne podejście do twórczości użytkowników TikTok zaczyna się w momencie, kiedy zastanawiamy się nad tym na co komu wygłupy. Trudno się dziwić opinii dorosłych. Dla osób nieco starszych adaptacja do nowości, zarówno tych technologicznych jak i społecznościowych jest znacznie dłuższa niż w przypadku młodzieży. Ludziom młodym podoba się zwykle coś zupełnie innego.

Z badania agencji GET HERO wynika, że 9,2% użytkowników TikTok docenia aplikację za kreatywne materiały, twierdząc, że to jest właśnie wyróżnik platformy. Nie ulega wątpliwości, że TikTok jest miejscem, gdzie młodzi ludzie poszukują inspiracji, a podkład muzyczny i krótka forma prezentacji treści sprawia, że to poszukiwanie nie jest trudne, a wyłącznie przyjemne.

Jaką rolę dla młodych ludzi może pełnić TikTok?

• Rozrywka
• Nawiązywanie kontaktów
• Poszukiwanie inspiracji twórczych
• Nauka tańca, śpiewu czy umiejętności montowania filmików
• Inspiracje do zakupów

Osoby, które uzyskują ogromną ilość fanów na TikTok to idole tacy sami jak gwiazdy filmu czy muzyki. Niejedna ze znanych nam gwiazd i niejeden zespół jest znany znacznie mniejszej ilości osób niż topowi tiktokerzy. Nie ma się zatem co dziwić, że 15-latka, która widziała u swojej idolki jakąś kurtkę czy spodnie, będzie chciała je mieć. To działa jak w każdego rodzaju relacji idol-fan. Dorośli powinni zadbać, by te inspiracje nie pojawiły się za wcześnie i nie stały się dla wnuków obsesją.

TikTok zagrożenia

Jak w przypadku każdego medium i tu mamy do czynienia z pewnymi zagrożeniami. O ile trudniej niż na Facebooku będzie Twojego wnuka namówić na spotkanie z mającym niewiadome zamiary dorosłym, tu również istnieje spore pole do nadużyć.

To co najczęściej przytaczane jest przez statystyki w kategoriach zagrożeń związanych z TikTok to:

• Hejt, złośliwe komentarze, agresja słowna
• Nagość i treści bliskie pornografii
• Kradzież danych
• Nierząd

Oczywiście jak w przypadku wszystkich innych aplikacji i tu użytkownik narażony jest na kradzież danych osobowych czy wirusy, które mogą za pośrednictwem aplikacji dostać się do telefonu.  Znacznie groźniejsze może być jednak oddziaływanie, jakie na nasze najmłodsze wnuki mają niektóre postawy, pokazywane przez „twórców’. Oczywiście aplikacja ma swoje obostrzenia i filmy nawołujące do nienawiści, bijatyki czy nagość są momentalnie usuwane, jednak zawsze może się zdarzyć przemycona treść, z którą wolelibyśmy, by nasz wnuk nie miał do czynienia. Ale agresja to jedno, a nagość drugie.

Jak wiadomo większą liczbę użytkowników stanowią kobiety, ale zdarza się, że ich kanały przesycone są seksem nie wprost o nim mówiąc czy go pokazując. Rozbierające się nastolatki to największa zmora TikTok. Zdarzają się też zaproszenia na prywatne pokazy, o nie do końca określonym celu, podpisywane „sponsored short video just for you” („sponsorowane krótkie wideo właśnie dla ciebie”) sugerujące, że za „specjalną treść” trzeba zapłacić.

Rola dziadków

Nie w tym rzecz, by zakładać konta na wszystkich serwisach, z których dziecko czy młody człowiek korzysta. Nie trzeba śledzić i podglądać, by wiedzieć co ważnego dzieje się w życiu wnuków. Zacznijmy od pytań, rozmowy - podejdźmy do tematu w przyjacielski sposób. Jak Babcia i Dziadek, którzy chcą dowiedzieć się co nowego się wydarzyło i są zainteresowani co ich wnuki śmieszy i interesuje. Możemy poprosić, by pociechy pokazały nam swoje ulubione serwisy, by podzieliły się z nami fascynacjami, opiniami o liderach opinii itd. To działa. Dzieci i młodzież lubią opowiadać o tym, co je interesuje. W ten sposób można dowiedzieć się o nich więcej niż stosując jakiekolwiek podstępy.

Co to jest TikTok i jak z niego korzystać - najczęściej zadawane pytania

1. Czy muszę mieć aplikację TikTok, by „podglądać” filmiki, które publikuje mój wnuk?

   Nie. Aby oglądać, to co publikują użytkownicy na TikTok nie trzeba mieć nawet konta w tym serwisie. Spokojnie możesz obserwować poczynania wnuka w przeglądarce na komputerze. Wystarczy, że znasz jego nick. By móc komentować już konieczne jest konto, które jest zupełnie bezpłatne. TikTok zarabia na reklamach, jakie będziesz zmuszony oglądać podczas przeglądania jego zawartości.

2. Kiedyś wydawało mi się, że konto na Facebook to dla mnie koniec społecznościowych możliwości. Później był Twitter i Snapchat. Nie wiem czy jest sens inwestowania czasu w inne kanały, których specyfiki nie rozumiem. Czy naprawdę muszę mieć konto, by wiedzieć „co w trawie piszczy”?

   Nie w tym rzecz, by na siłę próbować wdrożyć się w dziecięce czy młodzieżowe przyzwyczajenia. Wystarczy znać zasadę ich działania. Niejednokrotnie młodzież w pewnym wieku wręcz odstręcza myśl o tym, że ktoś „dorosły” może śledzić ich poczynania w sieci. To młodego człowieka może deprymować i sprawiać, że czuje się śledzony. Tak naprawdę wartość mediów społecznościowych w życiu konkretnego człowieka objawia się wówczas, jeśli ów człowiek wiąże z korzystaniem z nich satysfakcję i radość. Czuje ich funkcję poznawczą, chce się „w to bawić”. Nie, nie zakładaj konta na TikTok tylko po to, by być bliżej wnuka. Znacznie lepiej będzie, jeśli spróbujesz sprowokować go, by Cię zainteresował tym kanałem. Wówczas to on będzie pełnił rolę przewodnika, a TY będzie uczniem. Takie odwrócenie ról prowokuje młodego człowieka do ciekawych i wartościowych zachowań.

3. Słyszałam, że dostęp do TikTok został w niektórych krajach zakazany ze względu na możliwość przekazywania za jego pośrednictwem treści pornograficznych. W Polsce jest legalny. Skąd mam wiedzieć, że moja wnuczka nie ma dostępu do takich treści? Z tego co wiem program ochrony rodzicielskiej tej aplikacji nie obejmuje. Wnuczka ma tylko 15 lat.

   Faktycznie dostęp do TikTok, po szerokiej dyskusji społecznej w kilku krajach Azji został zakazany. Jednak w większości przypadków powodem były „zachowania antypaństwowe”. Cenzura tego typu aplikacji na poziomie państwa jest niemal niemożliwa. Tym niemniej TikTok jak każda inna aplikacja czy wszystkie media społecznościowe ma wewnętrzną cenzurę, która opiera się o nie dopuszczanie do publikacji lub usuwanie treści szkodliwych społecznie czy nieodpowiednich. Jeśli chodzi o pornografię, możesz obawiać się tylko nadmiernego eksponowania umiarkowanej nagości, ale i to w większości przypadków bywa szybko usuwane.

4. TikTok jest chiński. Czy to nie naraża użytkowników, w tym mojej wnuczki na kradzież danych. Poza tym dane pewnie trzymane są w Chinach, a tam zupełnie inaczej podchodzi się do ochrony danych.

   Kradzież danych możliwa jest w każdej aplikacji. Co do miejsca przechowywania danych, miejsce rejestracji właściciela serwisu niekoniecznie musi wiązać się z fizycznym miejscem przechowywania i przetwarzania danych. Owszem w przypadku Chin jest tak, że jeśli rząd poprosi operatora o udostępnienie danych, ten nie może się nie zgodzić, jednak jak podaje TikTok, dane użytkowników przechowywane są na terenie państw skąd użytkownicy pochodzą, a ich kopie w Singapurze. Stąd obawa o ich wypłynięcie na terenie Chin, gdzie istnieje odpowiednik TikTok, a nie aplikacja o tej nazwie są bezzasadne.

5. Nie chcę wnikać za bardzo w życie społecznościowe mojej wnuczki, ale boję się o nią - to chyba normalne. I ostatnio czytając o TikTok i zagrożeniach z nim związanych, martwię się jeszcze bardziej widząc roznegliżowane dziewczęta, które nie mają nic do pokazania światu poza ciałem i makijażem. Jak się przełamać? Co mam zrobić, by mój świat był dla wnuczki równie interesujący jak jej świat dla mnie?

   Co stoi na przeszkodzie, by spróbować nie tylko interesować się tym, co robi wnuczka w mediach społecznościowych, ale także w tym życiu uczestniczyć? Może czas porozmawiać z wnuczką i zachęcić ją do jakiegoś wspólnego nagrania, jeśli sama jest twórcą na TikTok? Co szkodzi spróbować? Dzięki temu zrozumiesz jak „fajny” i zabawny może być czas spędzony na nagrywaniu, publikacji i czytaniu komentarzy związanych z Waszą wspólną twórczością. To naprawdę może być świetny sposób na zbliżenie się do wnuczki. A jeśli powie, że ludzie w Twoim wieku nie nagrywają nic na TikTok, pokaż jej to https://www.tiktok.com/@omsteve - Old Man Steve ma 81 lat i prawie milion followersów na TikTok. Można? Można!