Zdrowe żywienie dzieci - na co zwracać uwagę?

Dlaczego zdrowe żywienie dzieci jest tak istotne?

Jak pokazują badania, już w wieku dziecięcym powinna rozpoczynać się profilaktyka przewlekłych chorób niezakaźnych. Dotyczy to przede wszystkim schorzeń związanych z miażdżycą. Jest to o tyle istotne, że już na tym etapie życia zaczynają powstawać w tętnicach zmiany ateromatyczne (które, na szczęście, są odwracalne).

Żywienie w okresie dzieciństwa ma również ogromny wpływ na powstawanie w wieku dorosłym osteoporozy. Bardzo ważne jest zatem, aby już w młodości zadbać o optymalną masę kości, która zależna jest od dostarczanych organizmowi składników odżywczych, takich jak wapń czy witamina D. Dobry wpływ ma na nią również aktywność fizyczna oraz niepalenie papierosów.

Warto wdrożyć w dzieciństwie odpowiedni model żywienia także ze względu na profilaktykę chorób nowotworowych. Jak się okazuje, patologiczne zmiany rozwijają się latami i często trudno jest je wykryć w badaniach. Wielu lekarzy twierdzi również, że zdrowe odżywianie zapobiega rozwojowi alergii oraz chorobom powstałym na tle immunologicznym.

Dzieci, które nie otrzymują odpowiedniej ilości składników odżywczych, są niedożywione. To z kolei doprowadza do upośledzenia funkcji organizmu oraz zaburzeń rozwoju. W konsekwencji często borykają się one z anemią, problemami ze wzrostem i masą ciała, zaburzeniami układu immunologicznego, opóźnieniem rozwoju intelektualnego itd. Można to zaobserwować w gorszych wynikach w nauce oraz nieprawidłowym dojrzewaniu psychospołecznym.

Instytut Żywności i Żywienia - podstawowe zasady żywienia

Na początku warto poznać zalecenia Instytutu Żywności i Żywienia. Stanowią one swoisty dekalog, który warto potraktować jako punkt wyjścia do zaplanowania dziecku odpowiedniej diety.

1. Urozmaicaj dziecku posiłki.
2. Spraw, aby dziecko prowadziło aktywny tryb życia. Chroń je przed otyłością i nadwagą.
3. Podawaj dziecku mięso w umiarkowanych ilościach.
4. Spraw, aby dziecko spożywało dużą ilość owoców i warzyw.
5. Ogranicz w dziecięcej diecie ilość soli.
6. Nie podawaj dziecku nigdy alkoholu.
7. Ogranicz w menu ilość cukru i słodyczy.
8. Ogranicz w diecie dziecka tłuszcze, zwłaszcza te zwierzęce. Podawaj mu także umiarkowanie produkty zawierające sporo cholesterolu oraz izomerów trans nasyconych kwasów tłuszczowych.
9. Podawaj dziecku przynajmniej dwie szklanki chudego mleka dziennie. Możesz je też w pewnym stopniu zastąpić kefirem, jogurtem lub serem.
10. W ilościach zrównóważonych podawaj dziecku produkty zbożowe. Dzięki temu węglowodany nie będą stanowiły głównego źródła kalorii. Unikaj produktów przetworzonych.

Dlaczego tak bardzo podkreśla się wagę spożywania owoców i warzyw?

Niemal w każdym poradniku o odżywianiu dzieci znajdziesz informację, iż niezwykle ważne jest spożywanie przez nie owoców i warzyw. Z czego to wynika? Głównie z tego, że dzieci często mają problem z ich jedzeniem - dotyczy to zwłaszcza warzyw. Tymczasem to właśnie te pokarmy są źródłem witamin oraz mikro- i makroelementów, a także przeciwutleniaczy, flawonoidów oraz błonnika. Każdego dnia dziecko powinno spożywać przynajmniej 400 g owoców. Najlepiej podawać je w kilku porcjach, przy czym jedna z nich może mieć np. formę soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego.

Dlaczego należy wyeliminować niezdrowe produkty z diety?

Coraz więcej polskich dzieci boryka się z otyłością. Nie dzieje się tak bez powodu: wiele z nich kupuje fast foody oraz spożywa duże ilości cukru. Co więcej, w wielu produktach znajdują się barwniki oraz inne, niezdrowe dodatki. Warto pamiętać, że niektóre teoretycznie zdrowe soczki i napoje zawierają głównie cukier, dlatego dobrze jest przed zakupem sprawdzać ich skład.

Czym zastąpić słodycze?

Twoje dziecko miewa ochotę na słodycze, ale Ty nie wiesz, czym można je zastąpić? Oto kilka naszych pomysłów.

• Koktajle i przeciery owocowo-warzywne - wystarczy zblendować świeże owoce i warzywa, aby powstał pyszny mus lub smoothie. Co więcej, tę maksymalnie zdrową przekąskę wykonasz w zaledwie kilka minut.
• Świeże owoce - jeśli nie masz zbyt dużo czasu, możesz po prostu podać dziecku świeże, wybrane przez Ciebie owoce. Jeżeli dopiero uczy się ono jeść, najlepszym wyborem będą te miękkie, jak np. banany, maliny, brzoskwinie. Niektóre owoce można też przekroić na pół, aby zminimalizować ryzyko zadławienia, jak chociażby truskawki, winogrona czy borówki. Maluch od dawna potrafi gryźć? Jeśli tak, z powodzeniem możesz poczęstować go jabłkiem, gruszką czy też melonem.
• Warzywne szaszłyki z serem - aby nieco urozmaicić dietę, warto pokusić się o bardziej fantazyjne przekąski, jak np. szaszłyki. Wystarczy chrupkie, surowe warzywa nabić na patyczek, przeplatając je kawałkami smakowitego sera. Jeśli chcesz, możesz wykorzystać tutaj również pieczone warzywa.
• Domowe biszkopty bez cukru - ciasteczka tego typu możesz upiec samodzielnie i posłodzić je miodem, syropem daktylowym lub klonowym. Jeśli maluch bardzo naciska na sklepowe herbatniki, sprawdź, czy w ich składzie nie ma soli, spulchniaczy, aromatów czy sztucznych barwników.
• Domowe chipsy - do ich przygotowania możesz wykorzystać ziemniaki lub jarmuż. W przypadku ziemniaków, postaraj się uzyskać bardzo cienkie plasterki, np. przy pomocy obieraczki do warzyw. Jeśli chodzi o jarmuż, pokrój go po prostu na małe kawałki. Warzywa te możesz też skropić oliwą, doprawić przyprawami oraz upiec w piekarniku.
• Tosty z powidłami śliwkowymi i masłem orzechowym - możesz też przygotować maluchowi tosty, korzystając z pełnoziarnistego pieczywa oraz nałożyć na nie masło orzechowe i śliwkowe powidła. Najlepiej, jeśli w składzie masła nie będzie niczego poza orzechami.

Jak zachęcić dziecko do zdrowego żywienia?

Nierzadko bardzo trudno jest zachęcić dziecko do zdrowego odżywiania. Zanim jednak zrezygnujesz, wypróbuj kilka poniższych metod.

Baw się z dzieckiem podczas zakupów

Już na etapie zakupów warto zachęcać dziecko do spożywania bogatych w witaminy przysmaków - na początku powinno ono zobaczyć, że wkładasz je do koszyka. W międzyczasie, np. przy stoiskach z owocami i warzywami, możesz bawić się z maluchem w różnego rodzaju wyliczanki czy zgadywanki. Nie bój się wymyślać zabawnych wyzwań! Przy okazji warto od razu dziecku wyjaśniać, dlaczego np. wybierasz jogurt naturalny, a nie owocowy albo płatki owsiane i banany zamiast płatków kukurydzianych. Warto też zaangażować maluchy w poszukiwanie zdrowych produktów w sklepie. Tego typu zabawy mogą zajmować sporo czasu, jednak warto go poświęcić, aby już w dzieciństwie u dzieci wykształcały się zdrowe nawyki żywieniowe.

Podawaj dziecku ładnie wyglądające posiłki

Atrakcyjnie wyglądające posiłki zdecydowanie zachęcają dziecko do jedzenia czy próbowania. Zdarza się, że to samo danie - zaprezentowane w innej formie - sprawia, że dziecko decyduje się na jego spożywanie. W przypadku dzieci wygląd jedzenia ma spore znaczenie. Przygotowując posiłki, warto też zwrócić uwagę na różne grupy produktów. Przykładowo, świetnym rozwiązaniem będą podawane w rozmaitych formach owoce, które - umiejętnie ze sobą zestawione - wyglądają bardzo atrakcyjnie.

Dobrze jest zadbać o to, aby dziecko poznało jeden produkt w wielu wydaniach. Polecamy również poeksperymentować z przyprawami, które znacząco potrafią poprawić smak każdej potrawy. Im bardziej różnorodne będą przygotowywane przez Ciebie posiłki, tym większa szansa, że w przyszłości dziecko będzie otwarte na nowe doznania smakowe, a zarazem - bardziej kreatywne w przygotowywaniu jedzenia.

Wspólnie przygotowujcie posiłki

Przygotowywanie posiłków wraz z rodzicami może sprawiać dzieciom prawdziwą frajdę. Jeszcze lepiej, jeśli dziecko nauczy się przy okazji, które produkty są zdrowe, naturalne i nieprzetworzone. Dzięki temu w przyszłości będzie dokonywało bardziej świadomych wyborów. Warto też zachęcać maluchy do nadawania wyjątkowego wyglądu swoim posiłkom - w ten sposób wyzwolisz w nich fantazję oraz wielkie pokłady kreatywności. Możesz mieć pewność, że brzdące będą mieć wielką frajdę podczas zabawy kształtami i kolorami. To ważne, ponieważ im dziecko będzie bardziej zaangażowane, tym łatwiej wpoisz mu nawyki związane ze zdrowym żywieniem.

Zadbaj o regularność posiłków

Dziecko powinno spożywać trzy posiłki główne: śniadanie, obiad oraz kolację. Oprócz tego, warto dietę uzupełnić o drugie śniadanie i podwieczorek. Warto w tym momencie podkreślić, że niezwykle ważne jest przede wszystkim spożywanie śniadania - małe dzieci łatwiej jest w tym przypadku przypilnować niż starsze, które często rezygnują z jego spożywania, np. w wyniku pośpiechu. Tymczasem negatywnie się to odbija na zdrowiu: w efekcie spada poziom glukozy we krwi, co z kolei powoduje problemy z koncentracją oraz sięganie po niezdrowe przekąski.

Zaburzenia żywieniowe u dzieci

Niestety, niektóre dzieci zmagają się z zaburzeniami żywienia. Nie wolno ignorować nadmiernego apetytu dziecka, którego źródłem mogą być różne choroby. W takim wypadku warto skonsultować się z lekarzem oraz przeprowadzić niezbędne badania. Niemniej groźny bywa brak apetytu, który również może być związany z pewnymi nieprawidłowościami w organizmie. Zdarza się również, że zaburzenia tego typu mają podłoże psychologiczne.

Zdrowe żywienie może kojarzyć się dziecku nie tylko z przykrym obowiązkiem, ale także ze wspaniałymi zabawami. Ważne jednak, aby już od najmłodszych lat eksperymentować z różnymi smakami i przygotowywać posiłki w atrakcyjnej formie. Warto również tłumaczyć dziecku, które produkty są zdrowe i dlaczego warto spożywać właśnie je, a nie ich odpowiedniki ubogie w składniki odżywcze. Dzięki temu Twoje maleństwo będzie w przyszłości podejmowało bardziej świadome wybory żywieniowe.