Rysunki dzieci - jak odczytywać ich znaczenie?

Poziom rysunków dziecięcych - jak rysuje dziecko?

Drugi rok życia to zwykle wiek, w którym dziecko zaczyna sięgać po kredkę lub ołówek. Swoją przygodę z rysowaniem rozpoczyna od ćwiczenia chwytu. Kiedy już pozna wszystkie możliwości związane z ołówkiem, kredką oraz kartką papieru, zaczyna intensywnie z nich korzystać, tworząc na papierze bliżej nieokreślone kształty.

Rok później, czyli w wieku około trzech lat, dziecko próbuje przelać na kartkę to, co go otacza. Rysuje rodzinę, zwierzęta domowe, dom. Jest to etap, w którym warto rozpocząć przyglądanie się temu, co przedstawiają dzieła wnuka. Może się okazać, że jego rysunek powie Ci więcej niż on sam. Pamiętaj jednak, by nie ulegać przesadnej interpretacji. Jest to jednak dziecko, a jak wiadomo, w umysłach najmłodszych mogą zrodzić się niecodzienne pomysły, których dorosły nie jest w stanie pojąć.

2-3 rok życia - nieregularne kształty, bazgroły

Na tym etapie dziecko dopiero uczy się prawidłowo chwytać ołówek lub kredkę, dlatego spod jego ręki nie wychodzą żadne „konkretne” rysunki. Na papierze pojawiają się głównie bazgroły - nieregularne linie i kształty. Z czasem zauważysz, że linie rysowane przez wnuka stają się bardziej zaokrąglone, co będzie początkiem próby rysowania postaci ludzkiej.

3-4 rok życia - pierwsze postacie ludzkie

Pierwszy etap rysowania ludzkiej postaci to tzw. „głowonogi”. Dziecko wówczas rysuje kształt głowy oraz dorysowuje do niej nogi.

5-6 rok życia - postacie ludzkie nabierają kształtu, posiadają ubiór i elementy twarzy

Okres przedszkolny to zwykle czas, kiedy dziecko zaczyna rysować więcej. Jest chwalone zarówno przez rodziców, jak i przez Dziadków oraz panie w przedszkolu. Ręka dziecka jest coraz bardziej wyćwiczona. Malec zaczyna również bardziej zwracać uwagę na ubiór oraz umieszcza w rysunkach elementy twarzy takie jak oczy, uszy, usta lub nos. Rysunki nadal są bardzo uproszczone, ale zaczynają się na nich pojawiać dodatkowe elementy otoczenia takie jak słońce, czy dom.

7-11 rok życia - głowa i usta przyjmują bardziej owalne kształty

O rysowaniu w tym okresie i stopniu jego rozwoju w dużej mierze decyduje talent. To właśnie w tym czasie, dziecko z rysowania kresek przechodzi w kształty bardziej owalne. Głowa nie jest już okręgiem, a usta prostą kreską. Podobnie ubrania i włosy zaczynają przyjmować bardziej opływowe kształty. Dzieci, szczególnie te często chwalone i zachęcane do rysowania, potrafią pokazać na swoich rysunkach więcej. Lubią rysować swoją rodzinę, najbliższe otoczenie, dom, zwierzęta domowe. Swoje emocje i to, co dla nich najbliższe lub najważniejsze, przelewają na papier.

Odczytywanie emocji z rysunków dziecka

To, co ma najważniejsze znaczenie w analizie rysunków dzieci, to odczytanie ich emocji. Nie jest to łatwe, ale bazując na kilku podstawowych informacjach, możliwe dla każdego członka rodziny. Odczytywanie emocji autora rysunku odbywa się w dużej mierze poprzez interpretację symboli.

Symbol przestrzeni i odległości

Mając do dyspozycji kartkę papieru, dziecko ma dowolność w sposobie rysowania postaci. Może je umieścić blisko siebie, daleko, w rogu, u góry, na środku. Rysowane kształty mogą być duże i zajmować całą kartkę, ale mogą być również niewielkie i zajmować tylko część miejsca przeznaczonego na rysunek. Odległość i przestrzeń ma bardzo duże znaczenie w interpretacji dziecięcych rysunków. To, w jakich odległościach od siebie narysowane są postacie, określa stopień relacji między nimi. Mogą one się dotykać lub nie, mogą też wykonywać wspólnie jakąś czynność (np. siedzieć przy stole lub grać w piłkę). Jedne postacie mogą być większe od drugich i to również nie pozostaje bez znaczenia. Dużą symbolikę ma również narysowanie przedmiotu lub postaci z dala od pozostałych, np. w rogu lub z tyłu.

Symbol barw

Duże znaczenie ma również to, jakich kolorów użyje wnuk do sporządzenia rysunku. Czy mając do dyspozycji różnobarwne kredki, wykona rysunek jednym kolorem? Jeśli tak, to jakim? A może wszystko narysuje ołówkiem i rysunek będzie w szarych barwach? Wykorzystanie wielu kolorów świadczy o pozytywnych emocjach - radości, pogodnym nastroju. Użycie barw ciemnych lub kolorów szarości może mówić o przygnębieniu.

Symbol ludzkiego ciała

Człowieka można narysować na bardzo wiele sposobów. Można zadbać o każdy szczegół i pamiętać o brwiach, palcach u dłoni, stopach oraz biżuterii. Można również potraktować rysunek schematycznie i skupić się jedynie na najważniejszych częściach ciała. To, w jaki sposób dziecko rysuje całą rodzinę i przedstawia postacie na rysunku, wiele mówi o jego emocjach, ale również o poziomie rozwoju i inteligencji. Dla dzieci w wieku szkolnym naturalnym jest przedstawianie ludzkich postaci z uwzględnieniem takich elementów ciała jak dłonie, stopy oraz detale twarzy. Twoją uwagę powinien zwrócić ich brak.

Symbol zwierząt

Zwierzęta są częstym elementem widocznym na rysunku dziecka. Jeśli Twój wnuk lubi je rysować, zwróć uwagę, które zwierzę pojawia się w jego dziełach najczęściej. Zwykle, umieszczenie na rysunku zwierzęcia symbolizuje identyfikację dziecka z narysowanym gatunkiem. Oczywiście to nie dotyczy sytuacji, kiedy wnuk rysuje zwierzę domowe, z którym na co dzień przebywa. Wówczas, należy go traktować jako narysowanego członka rodziny.

Symbol przedmiotów

Przedmioty na rysunkach dzieci pojawiają się zwykle w dwóch kontekstach. Pierwszy z nich to przedmioty, które muszą zostać narysowane, ponieważ są dopełnieniem pozostałych elementów na rysunku. Np. kiedy wnuk narysuje osobę, która siedzi, naturalnym elementem, który musi się pojawić na rysunku to krzesło. Jeśli przedstawi siedzącą rodzinę, zwykle postacie będą siedzieć przy stole. To, co powinno zwrócić Twoją uwagę to pojawianie się na rysunku przedmiotów, które niekoniecznie pasują do rysowanej sceny. Mogą to być przedmioty związane z negatywnymi emocjami, np. agresją, przemocą (miecze, karabiny), ograniczające swobodę (np. kłódki, zamki) lub przedmioty, kojarzące się ze spokojem i harmonią (np. książki, gry planszowe).

Interpretacja rysunków wnuka - jak to robić?

Znając symbolikę poszczególnych elementów i cech rysunku oraz poziomu umiejętności, jakiego możesz spodziewać się po wieku Twojego wnuka, możesz spróbować zinterpretować jego rysunek.

Kto z domowników jest dla dziecka najważniejszy?

Najłatwiej wyczytać to z rysunku przedstawiającego rodzinę. Jeśli masz możliwość, obserwuj wnuka w trakcie rysowania. Kto pojawi się na kartce pierwszy? Jeśli to będzie mama, na pewno to właśnie ona zajmuje w życiu dziecka bardzo ważne miejsce. Jeśli dodatkowo jest nieco większa od innych narysowanych członków rodziny i jej postać posiada więcej szczegółów niż inne, bez wątpienia w oczach dziecka to właśnie mama zajmuje najwyższą pozycję.

Kogo dziecko kocha, a kogo tylko lubi?

Podobnie jak w powyższym przykładzie, najlepiej rozpoznać to po rysunku grupy osób. Może to być portret rodziny lub rysunek przedstawiający grupę kolegów. Postać najbliżej dziecka to osoba, z którą dziecko jest najbardziej związane emocjonalnie. Jeśli dodatkowo trzyma tę osobę za rękę, to dodatkowo podkreśla znaczenie tej osoby w życiu dziecka. Jeśli na rysunku znajduje się więcej osób, a tylko niektóre z nich trzymają się za ręce, to pokazuje, z kim najbardziej związany jest wnuk, a z kim może pozostawać w konflikcie.

Do kogo dziecko czuje niechęć?

Osoby, które sprawiły wnukowi przykrość, lub są przez niego nielubiane, będą umieszczone na rysunku z brzegu lub w rogu, z dala od innych postaci. Zwykle będą też dużo mniejsze od pozostałych osób obecnych na rysunku. Zdarza się, że dzieci przedstawiają w ten sposób swoje rodzeństwo. Jest to bardzo ważny sygnał, który może świadczyć o tym, że wnuk jest zazdrosny o swoją siostrę lub brata oraz żywi do niego urazę. Taki stan relacji może być zasygnalizowany również w inny sposób. Jeśli w portrecie rodziny, który rysuje dziecko, brakuje oczywistej osoby, która powinna się na nim znaleźć, to również może świadczyć o urazie lub niechęci wobec niej.

Jak interpretować wyraz twarzy rysowany przez dziecko?

Kiedy na rysunku wszyscy się uśmiechają oraz żadna osoba z rodziny nie została pominięta, możesz być spokojny. Dziecko postrzega swoją rodzinę jako szczęśliwą i dobrze się w niej odnajduje. Nienaturalną sytuacją jest, kiedy postacie na rysunku są smutne lub złe. Może to świadczyć o negatywnych emocjach panujących w rodzinie. Być może dziecko jest świadkiem kłótni lub przemocy pomiędzy rodzicami. Kiedy wnuk narysuje postać bez twarzy, oznacza to, że prawdopodobnie nie akceptuje tej osoby. Warto wówczas zapytać, kto to jest i dlaczego został narysowany w taki sposób.

Sposób rysowania - klucz do poznania charakteru dziecka

Wiele o autorze rysunku może powiedzieć również sposób, w jaki rysuje linie oraz kształty. Na co zatem zwrócić uwagę? Głównie na grubość i rozmiar kreski. Linie rysowane z rozmachem, zdecydowanie, z dużym naciskiem, świadczą o pewności siebie, odwadze, energii, a nawet gwałtowności. Dziecko nieśmiałe będzie rysować niepewnie. Jego linie będą krótkie, delikatne, na rysunku będzie dużo poprawek. Rysunek będzie też prawdopodobnie zajmował mało miejsca. Dziecko nadpobudliwe cechują chaotyczne, zamaszyste pociągnięcia kredką. Rysunek jest niedbały i niedokładny.

Jeśli do tej pory zastawiałeś się, co mogą przedstawiać rysunki Twojego wnuka i dlaczego wyglądają w taki, a nie inny sposób, teraz będzie Ci łatwiej je odczytać. Dzięki zawartym tu informacjom posiadasz wiedzę do tego, aby poznać usposobienie wnuka oraz być może odkryć jego emocje, zarówno te pozytywne, jak i negatywne.

Interpretacja dziecięcych rysunków - najczęściej zadawane pytania

1. Bardzo chciałbym zinterpretować rysunki mojego wnuka, ale niestety dziecko praktycznie wcale nie rysuje. Chłopczyk ma już 4 lata i myślę, że w tym wieku powinny pojawić się u niego jakieś pierwsze rysunki.

   Współcześnie na skutek bardzo szybkiego oswajania dzieci z nowoczesnymi technologiami, zaobserwowano zanikanie w nich potrzeb rysowania. Być może wnuk spędza czas w domu w inny sposób i nigdy nie miał okazji poznać przyjemności, jaką daje rysowanie. Spróbuj go do tego zachęcić. Rysowanie pozwala ćwiczyć chwyt dłoni, a to na pewno wkrótce przyda mu się, kiedy pójdzie do szkoły.

2. Na rysunkach mojego wnuka bardzo często pojawia się pies. Sami nigdy nie mieliśmy zwierzęcia domowego i nie wiem, skąd jego obecność na rysunkach dziecka. Zawsze, kiedy jego rysunek przedstawia portret rodziny, pies również się na nim znajduje.

   Przy kolejnej okazji, kiedy zobaczysz obecność psa na portrecie rodzinnym, narysowanym przez dziecko zapytaj, co to za zwierzę. Być może okaże się, że jest to pies jego dobrego kolegi, którego odwiedza. W trakcie wizyt w jego domu mógł się bardzo związać z pieskiem, szczególnie że dzieci bardzo lgną do zwierząt domowych. Jeśli zwierzę pojawia się na rysunkach dziecka bardzo często, może warto rozważyć adopcję własnego pupila. Rysunek może wyrażać również potrzebę i tęsknotę za lubianym pieskiem i w tej sytuacji posiadanie własnego zwierzęcia mogłoby bardzo korzystnie wpłynąć na rozwój emocjonalny dziecka.

3. Pół roku temu zmarł mój mąż, który był blisko związany ze wszystkimi wnukami. Uwielbiał z nimi spędzać czas i wiem, że starsze dzieci przeżyły jego odejście. Ostatnio zauważyłam, że u najmłodszego wnuka dziadek często pojawia się w rysunkach. Co to może oznaczać? Wcześniej tak nie było, a od jego śmierci minęło już pół roku.

   Dzieci często na swoich rysunkach przedstawiają osoby, z którymi są wyjątkowo związane. Rysowanie dziadka może uzewnętrzniać tęsknotę wnuka. Być może dopiero po tym czasie zrozumiał, że jego ukochany dziadek już do niego nie wróci. Kiedy widzisz, że wnuk rysuje Twojego męża, spróbuj porozmawiać z dzieckiem, jakie uczucia mu towarzyszą. Być może potrzebuje wspólnie powspominać ukochanego dziadka i rozmowa z Tobą dobrze mu zrobi.