Alimenty dla byłego małżonka

Obowiązek alimentacyjny na rzecz byłego małżonka - kiedy zachodzi?

Obowiązek alimentacyjny na rzecz byłego małżonka rozdziela się na dwie sytuacje:

• kiedy były małżonek jest wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego,
• kiedy były małżonek nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Zatem obowiązek alimentacyjny na rzecz byłego małżonka jest uzależniony od rodzaju rozwodu, który został orzeczony przez sąd.

Małżonek nie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego

Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Ze wskazanej regulacji wynikają następujące warunki, które muszą być spełnione, aby można było domagać się alimentów od byłego małżonka:

• małżonek, który chce uzyskać alimenty nie może być uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego - oznacza to, że wyrok rozwodowy musi zapaść bez orzekania o winie, z przypisaniem winy drugiemu małżonkowi albo winy obojgu małżonkom,
• małżonek, który chce uzyskać alimenty musi znajdować się w niedostatku - powstanie takiego stanu uzasadnia sam rozwód, na skutek którego pogarsza się sytuacja majątkowa drugiego małżonka. Wśród przyczyn niedostatku wymienia się zwłaszcza niemożność podjęcia pracy zarobkowej ze względu na konieczność zajmowania się dziećmi, czy brak odpowiednich kwalifikacji do wykonywania pracy, co często dzieje się w przypadku, gdy małżonek nigdy nie pracował zawodowo.

Małżonek uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny zobowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Zatem w przypadku gdy rozwód nastąpił wyłącznie z winy jednej strony, małżonek uznany za wyłącznie winnego może zostać zobowiązany do płacenia alimentów dla byłego małżonka nawet, jeśli ten nie znajduje się w niedostatku, a jedynie pogorszyła się jego sytuacja materialna.

Wysokość alimentów na rzecz byłego małżonka

Wysokość alimentów na rzecz byłego małżonka zależy od dwóch czynników:

• usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego,
• możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Ocena tych dwóch czynników pozwala na ustalenie wysokości alimentów na rzecz byłego małżonka. Co wówczas jest brane pod uwagę? Czytaj dalej.

Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego

Do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego zalicza się wydatki, które ponosi się na swoje utrzymanie. Zalicza się do nich przede wszystkim koszty żywności, ubrania, środków czystości, rachunków za mieszkanie czy media oraz koszty lekarstw i innych wydatków związanych z egzystencją.

Brak funduszy na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb oznacza stan niedostatku. Dlatego też ich brak stanowi podstawę do określenia wysokości alimentów na rzecz byłego małżonka. Należy jednak pamiętać, że chodzi wyłącznie o potrzeby, które są usprawiedliwione. Przykładowo, alimenty nie będą przysługiwać byłemu małżonkowi, którego nie stać na wyjazd na wakacje za granicę.

Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego

Możliwości zarobkowe zobowiązanego to przede wszystkim wysokość jego dochodów, do którego zalicza się nie tylko otrzymywane wynagrodzenie, ale też wszelki majątek jaki ta osoba posiada - nieruchomości, samochód czy wartościowe przedmioty. Dopiero na podstawie wszystkich okoliczności, sąd ocenia jakie możliwości ma osoba zobowiązana do płacenia alimentów.

Warto również dodać, że przy ocenie możliwości zarobkowych i majątkowych nie bierze się pod uwagę realnie uzyskiwanych dochodów czy stanu majątkowego, a również same możliwości zarobkowe, czyli ile zobowiązany mógłby zarabiać ze względu na swoje wykształcenie, wiek i doświadczenie w danym zawodzie.

Na wysokość alimentów dla byłego małżonka nie wpływają natomiast:

• świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego,
• świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• świadczenie wychowawcze,
• świadczenie rodzinne,
• rodzicielskie świadczenie uzupełniające.

Jak długo trzeba płacić alimenty dla byłego małżonka?

Obowiązek płacenia alimentów na rzecz byłego małżonka, jeżeli taki został zasądzony przez sąd, wygasa w razie zawarcia przez uprawnionego do alimentów małżonka nowego małżeństwa. Taki stan rzeczy wynika z faktu, że w takiej sytuacji jego stan majątkowy ulega poprawie. Natomiast w przypadku zawarcia nowego małżeństwa przez małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów, obowiązek płacenia alimentów dla byłego małżonka nie ustaje, ale może ewentualnie być podstawą do zmniejszenia ich wysokości.

W przypadku zobowiązania do płacenia alimentów dla byłego małżonka, tego małżonka, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od dnia orzeczenia rozwodu.

W wyjątkowych przypadkach okres ten może być przedłużony przez sąd:

• z powodu kalectwa osoby uprawnionej do alimentów,
• z powodu choroby wywołującej silny rozstrój zdrowia,
• z powodu niemożności uzyskania świadczeń emerytalno-rentowych z uwagi na konieczność rezygnacji z zarobkowania ze względu na wychowanie małoletnich dzieci.

Jak uzyskać alimenty od byłego małżonka?

Alimentów od małżonka można domagać się już w pozwie rozwodowym. Jeżeli jednak taka potrzeba pojawiła się dopiero później, nie ma przeszkód, aby z powództwem wystąpić już po orzeczeniu rozwodu. Sprawy o alimenty od byłego małżonka rozpatruje sąd rejonowy - wydział rodzinny i nieletnich.

Aby je uzyskać, musisz złożyć wniosek o przyznanie alimentów od byłego małżonka, w którym należy zawrzeć następujące elementy:

• datę i miejsce napisania wniosku,
• oznaczenie sądu, do którego skierowane jest pismo,
• oznaczenie stron - wnioskodawcy i uczestnika postępowania,
• tytuł pisma - wniosek o alimenty od byłego małżonka,
• dokładne określenie żądania, czyli wniesienie o zasądzenie alimentów od określonej osoby i w jakiej wysokości,
• uzasadnienie żądania - należy opisać stan faktyczny, czyli moment orzeczenia rozwodu, sytuacja finansowa po jego orzeczeniu oraz uzasadnienie swojej sytuacji materialnej i w miarę możliwości sytuacji materialnej byłego małżonka,
• podpis,
• załączniki - na przykład faktury dokumentujące wydatki uzasadniające podwyższenie kwoty alimentów.

Pozew musisz złożyć w dwóch załącznikach - jeden jest dla sądu, natomiast drugi jest przesyłany stronie pozwanej. Warto jednak mieć jeszcze jedną kopię dla siebie.

Co istotne, wniosek o alimenty nie podlega opłatom, dlatego też nie musisz się martwić, że nie masz pieniędzy na jego opłacenie.