Jak pomóc dzieciom przezwyciężyć stres?

Sytuacje narażające dzieci na stres

Sytuacje, które wywołują u dzieci stres możemy podzielić na te, których przyczyna tkwi w problemach w domu i poza domem.

Jednym z takich czynników mogą być wymagania stawiane przez rodziców, lub innych członków rodziny, którym trudno sprostać. Dziecko słyszy, że musi być najlepsze, nie może zawieść mamy, taty, babci lub dziadka. Powinno dostawać same piątki, wygrywać zawody i wyróżniać się na tle grupy. Cały czas czuje się niewystarczająco dobre i niedocenione. Jego samoocena spada i znika radość bycia dzieckiem.

Innymi, silnymi czynnikami stresującymi dziecko mogą być zmiany w jego życiu, takie jak na przykład:

• pójście do przedszkola,
• pójście do szkoły
• zmiana miejsca zamieszkania.

Destabilizacja, której doświadcza dziecko pogłębia poczucie lęku i zagubienia szczególnie wtedy, kiedy nie poświęcamy dziecku wystarczającej uwagi i nie zapewniamy o pozytywnych skutkach zmiany, przez którą przechodzi.

Stres, który może w największym stopniu negatywnie wpłynąć na zdrowie dziecka może być również wynikiem trudnych zmian w rodzinie, takich, jak:

• rozwód rodziców;
• patologia (alkoholizm, przemoc);
• śmierć rodzica czy dziadka;
• ciężka choroba jednego z członków rodziny;
• śmierć ukochanego pieska czy kotka;

Warto pamiętać również o tym, że nawet pozytywne zdarzenia mogą wywołać stres. Dziecko może być zestresowane, kiedy w domu pojawia się rodzeństwo. Może obawiać się o to, że rodzice przestaną poświęcać mu wystarczająco dużo czasu. Często nawet martwi się o to, że rodzice przestaną je kochać.

Jeśli chodzi o stres wywoływany przez czynniki napotykane poza domem, najczęstszym powodem stresu jest:

• pójście pierwszy raz do szkoły,
• sprawdziany i klasówki,
• relacje z rówieśnikami,
• surowy nauczyciel,
• wizyta w szpitalu.

Zwykłe szczepienie, czy pobranie krwi również może być dla malucha ogromnym stresem.

Objawy wskazujące na stres u dziecka

Jak rozpoznać, że dziecko jest zestresowane? U każdego dziecka reakcje będą inne, ale warto zwrócić uwagę na pewne szczegóły widoczne na pierwszy rzut oka.

Jeśli twój kilkuletni wnuk często płacze, miewa ataki histerii, wykazuje lęki przed zmianami, rozłąką z rodzicami, to znaczy, że zmaga się ze stresem.

U starszych dzieci, chodzących już do szkoły objawy mogą być znacznie poważniejsze - może to być zdenerwowanie, agresja, albo przeciwnie: apatia, milczenie i wycofanie.

Ponadto dzieci mogą uskarżać się na dolegliwości zdrowotne, na przykład bóle brzucha, nudności, czy bóle głowy. Mogą mieć także problemy ze snem, czy z koncentracją. Problemy żywieniowe mogą wystąpić w postaci zarówno nadmiernego apetytu, jak i jego braku. Mogą także wykazywać niechęć przed pójściem do szkoły czy przedszkola.

Jak możesz pomóc wnukowi

Wsparcie Dziadków ma równie duże znaczenie, jak wsparcie rodziców. Zwłaszcza starsze dzieci mogą mieć opory przed mówieniem wszystkiego rodzicom i zwierzaniem się im ze swoich sekretów. Wiedzą, że rodzic może zbytnio się zdenerwować, lub nie zrozumieć ich problemów. Jeśli zbudowaliście głęboką relację, opartą na zaufaniu, to właśnie Tobie, osobie niezwykle dla wnuczka łagodnej i spokojnej, wnuczek może zaufać i bardziej się przed Tobą otworzyć.

Po pierwsze - słuchanie

Najważniejsze dla wnuczka jest to, że potrafisz go wysłuchać. Chwila rozmowy potrafi podnieść na duchu i uspokoić, ponieważ możemy wyrzucić z siebie wszystkie emocje, jakie się w nas kłębią. Ty, jako osoba doświadczona życiowo, masz w sobie ogromne pokłady spokoju i zrozumienia, i potrafisz instynktownie okazać wnukowi swoją miłość i wsparcie.

Wnuczek czuje się przy Tobie bezpieczny, ufa Ci i wie, że może powiedzieć Ci wszystko. To ważne. Wysłuchuj, rozmawiaj i pytaj. Możesz okazać się dla niego najlepszym powiernikiem. Jednak jeśli uznasz, że sytuacja jest na tyle poważna, że konieczna jest konsultacja z psychologiem, powinieneś dyskretnie powiedzieć o wszystkim rodzicom wnuka.

Po drugie - zaufanie

Dzieci są niezwykle wrażliwe. Chcąc zbliżyć się do ich świata trzeba przez lata budować podwaliny trwałej relacji opartej na zaufaniu. Możemy to robić już od najmłodszych lat wysłuchując opowieści z przedszkola, nie zdradzając rodzicom dziecięcych sekretów oraz planując razem z dziećmi potajemne niespodzianki dla rodziców.

Dzieci widząc, że mogą liczyć na swoich Dziadków bardziej się na Was otwierają. To zaprocentuje z czasem, kiedy zaczną mieć dużo poważniejsze, życiowe problemy. Będzie to dla Ciebie wyjątkowe szczęście, jeśli znajdziesz się wśród wybrańców, którym wnuczek ufa najbardziej.

Jeśli dziecko prosi, aby rozmowa pozostała między Wami, nie możesz za jego plecami informować o niej rodziców. Jeśli problemy Twojego wnuczka są bardzo poważne poproś go, aby porozmawiał o tym ze swoimi rodzicami. Nie Ty. On. Osobiście. Bądź powiernikiem, wsparciem, partnerem. Osobą, na której ramieniu może się wypłakać. Jeśli będzie się bał rozmowy z rodzicami powiedź mu, że będziesz go wspierał i uczestniczył w rozmowie, jeśli sobie tego życzy.

Po trzecie - wyciszenie

Dzieci często odczuwają stres z nadmiaru bodźców. Cały dzień w szkole, czy w przedszkolu naraża dziecko na dużą dawkę hałasu i konieczności koncentracji. Po całym dniu w placówce dobrze jest zabrać dziecko w miejsce, w którym może się wyciszyć, uspokoić i zrelaksować. Twój dom, może być dla dziecka taką oazą spokoju. Dzieci lubią powtarzać pewne rytuały i tradycje w domu u Dziadków. Często bawią się zabawkami lub czytają książki, z których już powinny wyrosnąć, ale daje im to ukojenie i pocieszenie.

Idealnie jeśli możesz zapewnić dziecku również kontakt z naturą. Możecie wyjść na spacer, popracować wspólnie w ogrodzie lub pobawić się ze zwierzętami. To uspokaja i sprowadza myśli na inny tor.

Spróbujcie również zrobić sobie elektroniczny detoks odkładając na dzień lub dwa smartfon, lub komputer. Spędźcie wspólnie czas, na przykład na pikniku, leżąc na trawie, a w deszczowy dzień na dywanie. Rozmawiajcie o przyszłości wnuczka i o tym co chciałby osiągnąć. Snucie planów, w których nic Was nie ogranicza, będzie dla Was niezwykle odprężające.

Po czwarte - aktywna zabawa z wnukiem

Aktywna zabawa z wnukiem jest świetnym sposobem na odstresowanie dla dziecka. Zabierz wnuka na plac zabaw, pograj z nim w piłkę, pojedźcie na wycieczkę rowerową. Poproś, aby pomógł Ci w ogrodzie albo przy zwierzętach. Spędzanie czasu ze zwierzętami doskonale wpływa na redukcję stresu.

Czas spędzany poza domem jest dla dzieci sposobnością na oderwanie się od szarej codzienności oraz napotykanych problemów. Zwykły spacer może być idealnym momentem do zwierzeń. Jest to doskonała chwila na to, aby wnuk otworzył się i powiedział Ci, co go niepokoi i stresuje.

Każda forma wspólnie spędzonego czasu przybliży Was do siebie, da Wam możliwość rozmowy i wymiany doświadczeń. Możesz opowiedzieć wnuczkowi, że będąc w jego wieku czułeś się podobnie. Historia opowiedziana przez najbliższego krewnego doda mu siły i wiary w siebie. Zrozumie, że on również może przezwyciężyć największe życiowe problemy, jak jego Babcia lub Dziadek.

Po piąte - zapewnienie dziecku możliwości odreagowania

Bardzo odstresowującym zajęciem jest tworzenie. Daj swojemu wnukowi możliwość kreatywnej ekspresji poprzez przygotowanie w domu odpowiedniego miejsca oraz wszelkich potrzebnych do tego rzeczy: papieru, kredek, farb, nożyczek, kleju i innych artykułów plastycznych. Twórz razem z wnukiem. Będziecie się dobrze bawić, a dziecko się zrelaksuje.

Kolejnym świetnym sposobem na odstresowanie jest muzyka. Nie chodzi tylko o jej słuchanie, ale także śpiew czy przede wszystkim taniec. Taniec, skakanie i szaleństwo to świetny sposób na odreagowanie i oderwanie się na chwilę od szarej rzeczywistości.

Po szóste - ćwiczenia fizyczne

Joga to znakomity sposób nie tylko na odstresowanie i wyciszenie, ale także na poprawę sprawności fizycznej. Przyda się także i Tobie. Koncentrowanie się na oddychaniu oraz osiągnięciu i utrzymaniu konkretnej pozy pomoże wyrzucić z głowy wszelkie negatywne myśli. Stawiaj na pozy przyjazne dla dziecka, bo nie musi być ono specjalnie rozciągnięte i z trudniejszymi sobie może nie poradzić, co tylko zwiększy jego stres. Możesz poszukać w Internecie filmów z jogą odpowiednią dla dzieci lub zakupić płytę DVD.

Kiedy czas do psychologa?

Czasami stres potrafi tak przytłoczyć dziecko, że konieczna jest wizyta u psychologa. Kiedy trzeba o tym pomyśleć? Przede wszystkim wtedy, gdy wszelkie odstresowujące zajęcia nie dają rezultatu i dziecko nadal ma problemy, z którymi sobie zupełnie nie radzi.

Pamiętajmy, że przewlekły, długotrwały stres, może prowadzić do poważniejszych problemów, a nawet depresji, co może zrodzić konieczność wizyty nawet u psychiatry.

Twój wnuk potrzebuje przede wszystkim wsparcia i zrozumienia. Potrzebuje miłości bezwarunkowej, przytulenia, pocałowania. Przede wszystkim poświęcajcie z rodzicami dziecku jak najwięcej czasu i swojej uwagi. Codziennie rozmawiajcie z dzieckiem. Warto też porozmawiać z nauczycielami w szkole, by dowiedzieć się czegoś pożytecznego również od nich. Pomoc dziecku dotkniętemu stresem nie jest prosta, ale zawsze trzeba próbować. Nie wolno ignorować problemów dziecka, gdyż może to skończyć się problemami w  życiu dorosłym.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące radzenia sobie ze stresem u dziecka

1. Co w sytuacji, gdy dziecko jest agresywne?

   Wyładowywanie stresu za pomocą agresji jest nierzadką reakcją u starszych dzieci. Najważniejsze, by dziecko nie było agresywne dla swoich rówieśników. Warto znaleźć inne sposoby na wyładowanie przez dziecko emocji, by nie robiło tego dokuczając innym czy niszcząc rzeczy.

2. Jak skłonić dziecko do chodzenia do szkoły, kiedy nie chce?

   Warto dowiedzieć się, dlaczego nie chce chodzić do szkoły. Może być gnębione przez rówieśników lub nauczycieli. Jeśli się tego dowiecie, możecie interweniować, a nawet zmienić dziecku szkołę, żeby nie doświadczało już agresji.

3. Pies potrafi zdziałać cuda. Jak skłonić rodziców dziecka do zakupu psa?

   To bardzo trudna sprawa. Być może nie mogą mieć zwierzęcia, gdyż ktoś ma alergię na sierść. Jeśli Ty masz psa, to wystarczy, tylko zabieraj wnuka jak najczęściej do siebie. Może kiedyś rodzice się przekonają widząc, jaki wpływ ma na dziecko Twój pies.

4. Co zrobić, gdy dziecko nie chce jeść?

   Brak apetytu z powodu stresu to spory problem. Dziecko, które nie chce jeść, może mieć potem niedobory witamin. Warto przygotowywać mu ulubione potrawy i nie zmuszać do jedzenia tego, czego nie lubi, nawet jeśli to jest wyjątkowo zdrowe.

5. Jak skłonić dziecko do zwierzeń?

   Dzieci mogą nie być chętne do mówienia o problemach. Trzeba spokojnie i cierpliwie próbować je do tego nakłonić. Trzeba mówić dziecku, że może Ci zaufać, obiecać mu, że nie będziesz krzyczeć, nie skarcisz go, że martwisz się o nie, bo je kochasz i widzisz, że coś jest nie tak. To może pomóc.

6. Co, jeśli nie mogę zabierać wnuka do siebie często, bo daleko mieszkam?

   Odwiedzaj go, kiedy tylko możesz. Zabierz przynajmniej w wakacje do siebie. Znajdź dziecku jakieś ciche miejsce, podpowiedz sposoby na odreagowanie. Porozmawiaj z jego rodzicami. Warto mimo wszystko powiedzieć im o tym, co usłyszało się od dziecka.  Może warto zaangażować innego członka rodziny, który jest bliżej, na przykład ciocię albo wujka?